Ojczyzną baroku są Włochy i stamtąd – głównie za pośrednictwem zakonu jezuitów – nowy styl rozprzestrzenił się po całej Europie. Zwany był też kontrreformacyjnym i miał skutecznie oddziaływać na wyobraźnię wiernych, stąd pełne ekspresji elementy dekoracyjne przeważają w nim nad architekturą. W swej różnorodności barok był zarówno sztuką kościelną, jak i dworską, a w przypadku Holandii – nawet mieszczańską. Ze względu na występowanie różnych nurtów baroku: francuskiego, holenderskiego, angielskiego czy rzymskiego, a także jego trwanie przez blisko 200 lat, przyjęto mówić nie o stylu, a raczej o epoce baroku.

Polska, podobnie jak mocno związane z Kościołem kraje habsburskie, znalazła się w nurcie oddziaływania baroku rzymskiego. Polski barok – sztuka doby Wazów, króla Jana III Sobieskiego i Sasów – trwał od końca XVI w. aż po rok 1760, by w schyłkowym okresie pozostawać w doskonałej symbiozie z klasycyzmem, stylem epoki króla Stanisława Augusta. Baroku dotyczy wydana w 1659 r. w Krakowie Krótka nauka budownicza dworów, pałaców, zamków podług nieba i zwyczaju polskiego, najstarszy polski traktat architektoniczny, którego domniemanym autorem jest Wielkopolanin Łukasz Opaliński.

Epoka baroku w Wielkopolsce zaznaczyła się wybitnymi realizacjami sakralnymi i świeckimi – w nowej konwencji budowano i przebudowywano klasztory i kościoły, rezydencje magnackie i dwory. Obok prezentujących najwyższą klasę nowych budowli, na dużą skalę następowała też „barokizacja” istniejących świątyń gotyckich – w nowym stylu powstawały w nich ołtarze, ambony, konfesjonały, prospekty organowe i niezliczone rzeźby. Ten ruch budowlany rozwijał się najżywiej w Wielkopolsce południowej i południowo-zachodniej, w pobliżu granicy ze Śląskiem, z silnymi ośrodkami w Lesznie i Rydzynie. Ważnym ośrodkiem, promieniującym na znaczny obszar, był także Poznań.