• Przejdź do menu głównego
  • Przejdź do treści strony
  • Przejdź do wyszukiwarki
  • Przejdź do mapy serwisu i danych kontaktowych
Logo serwisu Regionwielkopolska.pl Logo serwisu Regionwielkopolska.pl
  • Baza wiedzy
    • Dzieje Wielkopolski
    • Przyroda i jej ochrona
    • Kultura ludowa
    • Architektura
    • Wybitni Wielkopolanie
    • Turystyka
    • Wielkopolskie naj…
    • Ciekawostki
  • Katalog obiektów
    • Miejsca historyczne
    • Muzea
    • Obiekty drewniane
    • Obiekty sakralne
    • Parki krajobrazowe
    • Parki narodowe
    • Pomniki
    • Pomniki przyrody
    • Rezerwaty
    • Zamki, pałace, dwory
    • Pozostałe
  • Wydarzenia
  • Informacje praktyczne
  • Kronika WIelkopolski
  • O nas
  • Konkurs
  • Questy
Twój schowek (0)

Regionwielkopolska.pl - wszystko o Wielkopolsce

Patron serwisu: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu Patron serwisu: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
Twój schowek (0)
A- A A+
A
  • Baza wiedzy
    • Dzieje Wielkopolski
    • Przyroda i jej ochrona
    • Kultura ludowa
    • Architektura
    • Wybitni Wielkopolanie
    • Turystyka
    • Wielkopolskie naj…
    • Ciekawostki
  • Katalog obiektów
    • Miejsca historyczne
    • Muzea
    • Obiekty drewniane
    • Obiekty sakralne
    • Parki krajobrazowe
    • Parki narodowe
    • Pomniki
    • Pomniki przyrody
    • Rezerwaty
    • Zamki, pałace, dwory
    • Pozostałe
  • Wydarzenia
  • Informacje praktyczne
  • Kronika WIelkopolski
  • O nas
  • Konkurs
  • Questy
Strona główna | Architektura | Gotyk | Kościoły i klasztory

Kościoły i klasztory

  • Styl romański
  • Gotyk
    • Sztuka
    • Budowle świeckie
    • Kościoły i klasztory
  • Renesans i manieryzm
  • Barok i rokoko
  • Klasycyzm
  • Eklektyzm, secesja, modernizm
    • Modernizm
    • Secesja
    • Eklektyzm
  • Postmodernizm
  • Architektura drewniana

Kościoły i klasztory

dział:

Architektura

komentarze: 1 (zobacz)
  • dodaj do schowka
  • usuń ze schowka

W czasach króla Kazimierza Wielkiego, który – jak głosi popularne powiedzenie – „zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną”, z fundacji królewskiej powstały m.in. trójnawowe świątynie gotyckie w Kaliszu (kolegiata), Koninie i Stawiszynie. Po połowie XIV w. wzniesiono niewielki jednonawowy kościół św. Małgorzaty na poznańskiej Śródce (wówczas było to oddzielne miasto). Z Kazimierzem Wielkim związany jest też kościół farny we Wschowie (w 1365 r. król brał w nim ślub z księżniczką żagańską Jadwigą). Świątynia budowana była w latach ok. 1326-60.
W tym okresie podjęto także budowę nowej katedry gnieźnieńskiej. Jej inicjatorem był abp Jarosław Bogoria Skotnicki, który chciał stworzyć obiekt godny miana duchowej stolicy Polski. W pierwszym etapie (w latach ok. 1343-70) powstało wydłużone prezbiterium, nieco później otoczone wieńcem kaplic, natomiast na przełomie XIV i XV wybudowano trójnawowy korpus. Abp Skotnicki był też inicjatorem budowy kościoła w arcybiskupim Uniejowie, powstałego w latach 1349-65.
Mniej więcej w tym samym czasie – w latach ok. 1330-57 – powstała część nawowa katedry poznańskiej (wzorowana na kościele w Stargardzie Szczecińskim). Z samego początku XV w. pochodzi prezbiterium katedry.

Gotycki rodowód mają też gnieźnieńskie kościoły Świętej Trójcy z lat ok. 1420-30 i św Wawrzyńca z 1 połowy XVI w. (ten ostatni mocno przebudowany).Często zdarzało się, że kolejna wznoszona świątynia była wzorowana na jednej z powstałych wcześniej. Rozwiązania przyjęte w katedrze stały się wzorem dla kościoła parafialnego w Słupcy (jest to zrozumiałe, gdyż miasto należało do biskupów poznańskich), gdzie w połowie XV w. z fundacji biskupa Andrzeja z Bnina powstała okazała świątynia trójnawowa. Kościół farny w Śremie budowano przez cały wiek XV, a zakończono w następnym stuleciu wzniesieniem okazałej wieży.
Z 1 połowy XV w. pochodzi bardzo interesująca świątynia w Szamotułach – kolegiata. W rzucie ma regularny kształt prostokąta, który powstał przez dobudowanie kaplic na przedłużeniu naw bocznych. Kolegiata szamotulska zasługuje na uwagę jeszcze z tego względu, że był to ostatni kościół gotycki wzniesiony w typie bazylikowym (tzn. z nawami bocznymi niższymi od nawy głównej); odtąd w Wielkopolsce nowe kościoły budowano już tylko jako halowe (z nawami o równej wysokości).

Nieco później wzniesiono podobne kościoły w pobliskich miastach: w Ostrorogu (ok. 1506 r.) i Pniewach (przed 1541 r.). Są one częściowo wzorowane na kolegiacie szamotulskiej, ale trójnawowe korpusy mają formę halową i obie świątynie przebudowano w okresie baroku.
Wielki wpływ na kształt wznoszonych w Wielkopolsce świątyń późnogotyckich wywarł kościół Najświętszej Maryi Panny na poznańskim Ostrowie Tumskim. Powstał w latach 1431-48, znamy nazwiska zatrudnionych przy jego budowie muratorów – Hanusza Prusa i Mikołaja z Poznania oraz Jana Lorka z Kościana, którzy wzorowali się na kościele w Chojnie (na Pomorzu Zachodnim).

Na wspomnianym kościele wzorowanych było wiele innych podobnych budowli, wznoszonych w ciągu następnych ponad 100 lat. Największych podobieństw doszukać się można w kościele parafialnym w Kórniku (z ok. 1437 r.); zbliżone układy trójnawowe widoczne są także w kościołach w Dolsku (ok. 1460 r.), Lwówku (z 2 połowy XV w.; tu w 2 połowie XVI w. dostawiono od północy rząd kaplic tworzących jakby czwartą nawę), Nowym Mieście nad Wartą (z 2 połowy XV w), Opalenicy (ok. 1518 r.) i Osiecznej (z 1540 r., później przebudowany na barokowy).

Strony: 1 2 3 4

Komentarze (1)

Siwa54

2014-02-17 07:48:37

Informuję, że w artykule (w właściwie w galerii) jest błąd. Kościół w Lusowie został tutaj opisany jako kościół św. Marcina w Starym Gostyniu.

Dodaj komentarz

Do wiadomości redakcji
( nie będzie publikowany )

Partnerzy

  • Koleje Wielkopolskie
Baza wiedzy
  • Dzieje Wielkopolski
  • Przyroda i jej ochrona
  • Kultura ludowa
  • Architektura
  • Wybitni Wielkopolanie
  • Turystyka
  • Wielkopolskie naj…
  • Ciekawostki
Katalog obiektów
  • Miejsca historyczne
  • Muzea
  • Obiekty drewniane
  • Obiekty sakralne
  • Parki krajobrazowe
  • Parki narodowe
  • Pomniki
  • Pomniki przyrody
  • Rezerwaty
  • Zamki, pałace, dwory
  • Pozostałe
Wydarzenia
  • Najbliższe wydarzenia
  • Przydatne informacje
  • Strony o Wielkopolsce
O nas
  • O nas
  • Krajoznawstwo
  • Używamy pliki cookies
  • Raport o stanie zapewniania dostępności

Patroni serwisu:

  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
  • Samorząd Województwa Wielkopolskiego
© Copyrights by Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
  • Polityka prywatności
  • Dostępność serwisu