W Wyszynie (powiat turecki) zachowały się ruiny zamku Grodzieckich, zbudowanego w formach renesansowych w połowie XVI w. Z ciekawej budowli reprezentacyjno-obronnej, składającej się z dwóch traktów połączonych skrzydłem poprzecznym i tworzących dziedziniec zamknięty murem kurtynowym, zachowały się jedynie fragmenty baszty narożnej, jedna z baszt fasady frontowej, resztki muru oraz pozostałości fosy.

W latach 1517-23 powstała w Gnieźnie pierwsza kaplica św. Stanisława – mauzoleum prymasa Jana Łaskiego. Była to ceglana budowla w formie rotundy z trzema absydami. Podobne założenie odnaleźć można w miejskiej rezydencji magnackiej – pałacu Górków w Poznaniu. Połączono tutaj w jednej budowli tradycyjną rezydencję feudalną z renesansowym rozwiązaniem dziedzińca.

Najwybitniejszą budowlą renesansową w Wielkopolsce i jedną z najpiękniejszych w Polsce jest ratusz poznański, przebudowany w latach 1550-60 z gotyckiego przez Jana Baptystę Quadro z Lugano. W elewacji frontowej artysta zaplanował trójkondygnacyjną arkadową loggię, natomiast budynek zwieńczył attyką, nawiązującą do muru obronnego z trzema wieżami.

Znajdujący się przed poznańskim ratuszem pręgierz z 1535 r., jeden z nielicznych zachowanych w Europie, wzniesiony został – jak głosi umieszczony na nim łaciński napis – z grzywien nakładanych przez radę miejską na zbyt strojnie ubierające się służące. Pod figurką kata piętnowano i karano chłostą przestępców.

Bogacenie się miast spowodowało, że mieszczanie wieku odrodzenia stawiali nowe kamienice, niekiedy ozdobione podcieniami. Wiele z tych budynków przez lata zatraciło swój dawny charakter, ale niektórym z nich podczas powojennej odbudowy przywrócono dawną formę. Przykładem są kamieniczki budników z podcieniami wspartymi na kolumienkach (data „1535” na południowej kolumnie) i niektóre kamienice na Starym Rynku w Poznaniu (numery 52, 56, 89).

Niezwykle interesującym zabytkiem sakralnym z tego okresu jest niewielka ośmioboczna kaplica grobowa, dobudowana w latach 1598-1602 do południowej ściany prezbiterium kościoła kolegiackiego w Środzie Wielkopolskiej.
Inne kaplice grobowe z tego okresu znajdują się przy kościołach w Ceradzu Kościelnym w powiecie poznańskim, Czarnkowie i Kościelcu w powiecie inowrocławskim (na planie kwadratu, dzieło J. B. Quadro) oraz w Radlinie w powiecie jarocińskim i Żerkowie (ośmioboczne).

W 1 połowie XVII w. przybył do Wielkopolski włoski architekt Krzysztof Bonadura, zaangażowany zapewne przez Jana Opalińskiego. Jego pierwszym dziełem była przebudowa kościoła św. Jadwigi w Grodzisku Wielkopolskim (ok. 1615-49), uważana za jeden z najwybitniejszych przykładów architektury manierystycznej w Polsce. W bryle kościoła uwagę zwraca pięć kopuł przykrywających prezbiterium i kaplice boczne. W kościele pobernardyńskim w Sierakowie (lata 1625-39), który miał być mauzoleum rodzinnym Opalińskich, Bonadura zastosował plan krzyża, a skrzyżowanie nawy z transeptem zamknął kopułą. Kolejne dzieła tego architekta zaliczane są już do stylu wczesnobarokowego.
Inną ciekawą budowlą o charakterze sakralnym jest manierystyczna kostnica z ozdobnym szczytem, zbudowana po 1620 r. przy kościele św. Mateusza w Opalenicy.