BUK

Miasto leżące na Pojezierzu Poznańskim, około 30 km na zachód od Poznania. Nazwa grodu według legendy ma swoje źródło w miejscu, gdzie zmarł Mieszko I (zm. 992) podczas jednego z polowań na żubry. Miano Buku i jego niegdysiejsze położenie wśród licznych borów bukowych, odzwierciedla obecny herb miasta, na którym widnieje drzewo z trzema liśćmi i trzema korzeniami. Wyróżniającym się przedstawicielem Buku był Stanisław Reszka (1544–1600) — sekretarz królewski, teolog i dyplomata, a także uczestnik prac i postanowień Soboru Trydenckiego (1545–1563). Na cmentarzu przy ulicy św. Rocha spoczywa Kazimierz Zenkteller (1884–1955), jeden z komendantów Powstania Wielkopolskiego (1918–1919) i III powstania śląskiego (1921) oraz dowódca dywizji podczas wojny polsko-bolszewickiej (1919-1921).

Historia

Prawa miejskie zostały nadane Bukowi przez księcia Przemysła II w 1289 r. Od XIV do XVIII w. stanowił własność i siedzibę klucza majątków biskupów poznańskich. W XV i XVI w. nastąpił znaczny progres gospodarczy miasta. Buk wymieniany był wówczas jako jedno z najbardziej znaczących miast Wielkopolski. Wiek XVII i XVIII to okres utraty znaczenia i postępu z powodu zmagań wojennych ze Szwedami i epidemii, które przetrzebiły ludność w latach 1710 i 1733.
Po II rozbiorze Polski w 1793 r. Buk stał się integralną częścią pruskiego zaborcy. Na krótko wrócił pod polskie panowanie za sprawą utworzenia Księstwa Warszawskiego (1807–1815). Potem ponownie został przejęty przez pruską administrację. Wyzwolenie nastąpiło dzięki zwycięskiemu zrywowi Wielkopolan na przełomie 1918 i 1919 r. Okupację w 1939 r. Niemcy rozpoczęli od zniszczenia pomnika poświęconego powstańcom wielkopolskim i kolumny św. Stanisława Biskupa — patrona miejscowej parafii. W 1943 r. zmieniono nazwę na Buchenstadt.
Po wyzwoleniu w styczniu 1945 r. miasto stopniowo zyskało na znaczeniu,  wzrosła liczba ludności o blisko 60%. W latach 60. wybudowano tutaj fabryki przemysłowe, przyczyniając się do rozwoju budownictwa mieszkalnego i kreując ośrodek przemysłowo-usługowy.

Warto zobaczyć

Przy zachowanym układzie średniowiecznego rynku, na zbiegu ulic Poznańskiej i Ratuszowej, znajduje się eklektyczny ratusz z końca XIX w.
Dalej przy ulicy Mury odnajdujemy odrestaurowaną, neoromańską synagogę z 1893 r.
W rynku dawny pałac biskupi, gdzie zakończyli swoje ziemskie posłannictwo Andrzej Bniński (zm. 1479) i Jan Lubrański (zm. 1520). Obecnie stoi tutaj dom z przełomu XVIII/XIX w.
Zobaczyć warto także kościół farny pw. św. Stanisława Biskupa. Trójnawowy, halowy z czterokolumnowym portykiem jońskim. Wzniesiony w latach 1838–1846 przez znanego przedstawiciela klasycyzmu — architekta Karla Fryderyka Schinkla (1781–1841).
Przy ulicy Bohaterów Bukowskich drewniana świątynia pw. św. Krzyża z 1760 r. Uznawana za perełkę barokowej architektury drewnianej.
Ciekawym obiektem jest też dawny kościół ewangelicki z 1 połowy XIX w., który został przebudowany, a wewnątrz mieści się kino i  Izba Muzealna Ziemi Bukowskiej.
W 2017 r.  na ścianie hali sportowej przy ul. Szarych Szeregów powstał mural upamiętniający przejęcie pociągu przez Powstańców Wielkopolskich.

W Buku rozpoczyna się trasa questu -edukacyjnej gry terenowej Powstanie Wielkopolskie - Zapomnianym bohaterom cz. I

Więcej:    
Anders Paweł, Buk, Opalenica i okolice, Poznań 1989 r.
Kowalczyk Andrzej, Buk: zarys dziejów miasta, Poznań 1989 r.
www.buk.gmina.pl