Na wschód od Wzgórza Lecha rozciąga się centrum Gniezna, obejmujące m.in. obszar dawnego miasta średniowiecznego z Rynkiem pośrodku. Od katedry na Rynek prowadzi ul. Tumska, zabudowana w dużej części domami z 1. poł. XIX w. W połowie tej ulicy stała od XIII do pocz. XIX w. Brama Tumska, zwana też Poznańską. Zarys jej upamiętnia czerwony bruk i szklana piramida informacyjna.
Stare Miasto obejmuje Rynek i najbliższe jego otoczenie. Niegdyś Rynek zajmował wyższą część wzgórza, zwanego Wzgórzem Panieńskim (od klasztoru panien Klarysek). Miasto otoczone było murami z trzema bramami: Poznańską, Toruńską i Pyzdryską (Warszawską). Pożar w 1819 r. i późniejsza regulacja zniekształciły pierwotne rozplanowane urbanistyczne. Obecna zabudowa Rynku i sąsiednich ulic pochodzi w większości z 1. poł. XIX w. W nową nawierzchnię wmurowano tzw. krąg darczyńców – mosiężne herby miast, które wspomogły prace renowacyjne (turystom godzi się poszukać w kręgu herbu swojego miasta). Czerwoną kostką zaznaczono zarys budynków stojących dawniej na Rynku, m.in. ratusza i wagi.
Po stronie południowej, 100 m od Rynku, kościół farny Św. Trójcy – gotycki, powstały ok. 1420–30 r., odbudowany po pożarze w 1613 r.
Po północnej stronie Rynku kościół i klasztor Franciszkanów, sprowadzonych do Gniezna przez Bolesława Pobożnego w 1259 r. Obecna budowla powstała przez połączenie dwóch świątyń: Franciszkanów i Klarysek.
Opodal kościoła, bardziej na zachód, budynki dawnego więzienia i sądu (dziś Sąd Rejonowy), stojące na miejscu dawnego klasztoru Klarysek, rozebranego po 1837 r. W sądzie gnieźnieńskim odbył się proces rodziców dzieci biorących udział w strajku szkolnym we Wrześni w 1901 r.