• Przejdź do menu głównego
  • Przejdź do treści strony
  • Przejdź do wyszukiwarki
  • Przejdź do mapy serwisu i danych kontaktowych
Logo serwisu Regionwielkopolska.pl Logo serwisu Regionwielkopolska.pl
  • Baza wiedzy
    • Dzieje Wielkopolski
    • Przyroda i jej ochrona
    • Kultura ludowa
    • Architektura
    • Wybitni Wielkopolanie
    • Turystyka
    • Wielkopolskie naj…
    • Ciekawostki
  • Katalog obiektów
    • Miejsca historyczne
    • Muzea
    • Obiekty drewniane
    • Obiekty sakralne
    • Parki krajobrazowe
    • Parki narodowe
    • Pomniki
    • Pomniki przyrody
    • Rezerwaty
    • Zamki, pałace, dwory
    • Pozostałe
  • Wydarzenia
  • Informacje praktyczne
  • O nas
  • Questy
Twój schowek (0)

Regionwielkopolska.pl - wszystko o Wielkopolsce

Patron serwisu: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu Patron serwisu: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
Twój schowek (0)
A- A A+
A
  • Baza wiedzy
    • Dzieje Wielkopolski
    • Przyroda i jej ochrona
    • Kultura ludowa
    • Architektura
    • Wybitni Wielkopolanie
    • Turystyka
    • Wielkopolskie naj…
    • Ciekawostki
  • Katalog obiektów
    • Miejsca historyczne
    • Muzea
    • Obiekty drewniane
    • Obiekty sakralne
    • Parki krajobrazowe
    • Parki narodowe
    • Pomniki
    • Pomniki przyrody
    • Rezerwaty
    • Zamki, pałace, dwory
    • Pozostałe
  • Wydarzenia
  • Informacje praktyczne
  • O nas
  • Questy
Strona główna | Dzieje Wielkopolski | Ważniejsze wydarzenia | Komeński w Lesznie

Komeński w Lesznie

  • Powstanie Wielkopolskie
  • Ważniejsze rocznice
  • Ważniejsze wydarzenia
  • Kalendarium dziejów
  • Dzieje miast

Komeński w Lesznie

dział:

Dzieje Wielkopolski

komentarze: 3 (zobacz)
  • dodaj do schowka
  • usuń ze schowka

W polskiej tradycji szczególnie silna jest opinia o dawnej Rzeczypospolitej, która była „państwem bez stosów” – krajem, w którym nie szykanowano osób o odmiennych przekonaniach religijnych. Rzeczywiście, Polska w XV i XVI w. jawi się jako kraj tolerancji i w zasadzie dopiero za rządów Zygmunta III Wazy i Władysława IV, po sprowadzeniu zakonu jezuitów, rozpoczęło się prześladowanie innowierców – wyznawców religii protestanckich.

Szczególnie silny był w Polsce kalwinizm, bardzo popularny wśród szlachty, oraz luteranizm, rozpowszechniony także wśród mieszczan. W Wielkopolsce ważnymi ośrodkami ruchu innowierczego były Poznań i Leszno. W stolicy Wielkopolski luteranie znajdowali oparcie w rodzinie Górków, a w ich pałacu przy ul. Wodnej regularnie odbywały się synody tego wyznania. Leszno to silny ośrodek braci czeskich, najsłynniejszymi zaś przedstawicielami protestantyzmu byli tam Jan Amos Komeński (1592-1670) i Jan Jonston (1603-75).

W okresie kontrreformacji do Polski zaczęli ściągać innowiercy z innych krajów, wygnańcy, ludzie pozbawieni możliwości działania lub obawiający się o własne życie. Szczególnie wielu przybyło z Czech. Wśród nich był wspomniany Jan Amos Komeński (Komenský), pedagog, filozof i poeta, członek Jednoty braci czeskich, wychowanek m.in. uniwersytetu w Heidelbergu.

Pozbawiony możliwości pracy i działania w ojczystych stronach, za zgodą Rafała Leszczyńskiego w 1625 r. osiadł w Lesznie – mieście, które wkrótce stało się jednym z najsilniejszych ośrodków braci czeskich. Komeński objął stanowisko najpierw nauczyciela, a potem rektora miejscowego gimnazjum i aktywnie zajął się swymi badaniami. Tutaj powstał ogromnie w owym czasie popularny podręcznik do nauki łaciny Ianua linguarum reservata oraz podręczniki do fizyki i astronomii.

W Lesznie też powstała Didactica magna, największa praca pedagogiczna Komeńskiego, w której m.in. sugerował nauczanie podstawowe uczniów w języku ojczystym, a dopiero na średnim szczeblu wprowadzenie lekcji łacińskich. Pisał i tłumaczył na język polski wiele wierszy, był również autorem sztuk teatralnych granych na szkolnej scenie. W Lesznie Komeński stworzył też teorię filozoficzną, zakładającą przebudowę świata w duchu powszechnego pokoju, równości i wolności.

Około 1635 r. uczony został rektorem połączonych szkół – luterańskiej i braci czeskich. Po śmierci Rafała Leszczyńskiego znacznie pogorszyły się warunki innowierców w Lesznie. Komeński zaczął wtedy podróżować do Anglii i Szwecji, przez czas jakiś mieszkał w Elblągu. W 1648 r. wrócił jednak do Leszna, dalej kierował tu gimnazjum i pisał podręczniki.

Związał się z kręgami protestanckimi Szwecji i Siedmiogrodu, przeciwnymi królowi Janowi Kazimierzowi. Gdy w 1655 r. do Rzeczypospolitej wkroczyły wojska szwedzkie, Komeński napisał wiernopoddańczy list do króla Karola Gustawa, co sprawiło, że gdy w następnym roku Leszno zostało zdobyte przez oddziały polskie, musiał uciekać z miasta i z Polski – już na zawsze. Osiadł w Amsterdamie, gdzie do końca życia oskarżał Polaków o nietolerancję.

Dziś niektórzy historycy próbują usprawiedliwiać jego postawę wobec Polski. Niezależnie od wyników tych poczynań trzeba stwierdzić, że okres pobytu Komeńskiego w Lesznie był czasem jego największych sukcesów i osiągnięć naukowych, tutaj też powstały najtrwalsze dzieła jego życia.

Komentarze (3)

ks

2011-06-06 07:21:27

Tak odplacił Polsce z a azyli i schronienie.Cały czs wyjeżdżał z Polski będąc szpiegiem szwedzkim

j.p.

2012-11-20 05:57:30

Chyba tylko nieznajomość historii może doprowadzić do tego typu wniosków...

marek.gadzinski

2013-02-18 08:04:40

Wiernopoddańczy list do króla szwedzkiego Karola Gustawa napisał także przeor klasztoru na Jasnej Górze ksiądz Kordecki, - czy nazwiesz go szpiegiem szwedzkim ??? Po stronie Szwedów walczył bijąc Czarnieckiego Jan Sobieski, przyszły król Rzeczpospolitej, - czy nazwiesz go szpiegiem szwedzkim ??? Kto wtedy nie zdradził (jeśli to wg ówczesnych standardów w ogóle można nazwać zdradą), ??? Na stronę Karola Gustawa przeszli hetmani, wojsko koronne, starostowie, wojewodowie, etc. etc. Zasługi Jana Amosa Komenskiego dla oświaty, pedagogiki i miasta Leszna są niepodważalne. A był zwalczany zażarcie przez kler katolicki.

Dodaj komentarz

Do wiadomości redakcji
( nie będzie publikowany )

Partnerzy

  • Koleje Wielkopolskie
Baza wiedzy
  • Dzieje Wielkopolski
  • Przyroda i jej ochrona
  • Kultura ludowa
  • Architektura
  • Wybitni Wielkopolanie
  • Turystyka
  • Wielkopolskie naj…
  • Ciekawostki
Katalog obiektów
  • Miejsca historyczne
  • Muzea
  • Obiekty drewniane
  • Obiekty sakralne
  • Parki krajobrazowe
  • Parki narodowe
  • Pomniki
  • Pomniki przyrody
  • Rezerwaty
  • Zamki, pałace, dwory
  • Pozostałe
Wydarzenia
  • Najbliższe wydarzenia
  • Przydatne informacje
  • Strony o Wielkopolsce
O nas
  • O nas
  • O Pracowni Krajoznawczej
  • Używamy pliki cookies

Patroni serwisu:

  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
  • Samorząd Województwa Wielkopolskiego
© Copyrights by Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
  • Polityka prywatności
  • Dostępność serwisu