KONIN

Miasto na prawach powiatu oraz siedziba powiatu konińskiego (ziemskiego). Położone w Dolinie Konińskiej nad rzeką Wartą, około 100 km na wschód od Poznania, przy linii kolejowej Poznań–Warszawa, kanale Warta–Gopło i w pobliżu autostrady A2. Ośrodek przemysłu energetycznego i największe miasto wschodniej Wielkopolski.

Historia

Dzieje Konina liczą ponad 700 lat i od zarania związane były z położeniem przy przeprawie przez Wartę, łączącej już w starożytności szlaki handlowe. Na tej podstawie wysunięto hipotezę, że rejon Konina był w pierwszych wiekach naszej ery jednym z punktów etapowych szlaku bursztynowego, identyfikowanym hipotetycznie z miejscowością Setidava (Getidava), wspomnianą przez Ptolemeusza, aleksandryjskiego geografa z II w. n.e.
Nie zachował się dokument lokacyjny, a najstarsza pisemna informacja potwierdzająca dokonanie reformy miejskiej pochodzi z 1293 r., przyjętym jako symboliczna data nadania praw miejskich. W drugiej połowie XIII w. koniński zespół osadniczy składał się z osady na prawie polskim (znajdującej się na terenie obecnej podmiejskiej wsi Stare Miasto) i gródka drewniano-ziemnego wraz z rozwijającym się podgrodziem, strzegącego przeprawy przez Wartę. Reforma miejska, w połączeniu ze zniszczeniami dokonanymi w czasie najazdu krzyżackiego w 1331 r., ostatecznie przesądziła o przeniesieniu osadnictwa miejskiego na kępę warciańską, stanowiącą współcześnie centrum konińskiej Starówki.
Brak najazdów i wojen w dobie późnego średniowiecza i renesansu sprzyjały rozwojowi miasta. W okresie odrodzenia działał urodzony w Koninie Jan Zemełka (Zemelius), doktor filozofii i medycyny, fundator dwóch katedr dla Uniwersytetu Krakowskiego: botaniki lekarskiej i anatomii lekarskiej. Rozwój miasta został zahamowany w XVII stuleciu przez klęski elementarne i zniszczenia wojenne potopu szwedzkiego (1655-1660). Na ponad sto lat Konin pogrążył się w gospodarczym i demograficznym regresie.
W latach 1793–1806 miasto pozostawało pod zaborem pruskim, a według danych z 1793 r. zamieszkiwało w nim 780 osób, z tego ponad 200 pochodzenia żydowskiego. W mieście było wówczas 165 domów, w tym tylko jeden murowany. Po roku 1815 Konin znajdował się w granicach Królestwa Polskiego (1815–1918). W XIX w. Konin stał się miastem wielu kultur i religii. Obok Polaków zamieszkiwali w nim Żydzi, Niemcy i Rosjanie. Po wybuchu I wojny światowej (1914–1918) miasto znalazło się pod okupacją niemiecką.
Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. przywrócono powiaty w granicach sprzed 1914 r., a miasto wraz z regionem znalazło się w granicach utworzonego w 1919 r. województwa łódzkiego. Dopiero z dniem 1 kwietnia 1938 r. ówczesny powiat koniński został włączony do województwa poznańskiego, powracając tym samym do Wielkopolski. Tragicznym skutkiem II wojny światowej (1939–1945) było unicestwienie dotychczasowej, wielonarodowej i wielowyznaniowej, struktury ludności miasta. W połowie 1940 r. Niemcy wysiedlili mieszkającą w Koninie ludność żydowską, którą następnie w bestialski sposób zamordowali.
Podstawą powojennej industrializacji regionu stały się występujące w tej części Wielkopolski złoża węgla brunatnego. Zaczęto go wydobywać jeszcze w okresie okupacji, a w 1946 r. uruchomiono, położoną w podmiejskiej wówczas wsi Marantów, wytwórnię brykietów z węgla brunatnego. W 1950 r. przystąpiono do organizowania wydobycia węgla na skalę wielkoprzemysłową. Trzy lata później rozpoczęto budowę elektrowni „Konin” w Gosławicach (o mocy 625 megawatów), a w 1963 r. przystąpiono do budowy drugiej elektrowni „Pątnów” o zakładanej mocy 1600 megawatów. Stworzony potencjał energetyczny zadecydował o lokalizacji huty aluminium, wybudowanej w latach 1961-1966, wraz z oddaną do użytku w 1972 r. walcownią blach i taśm. Powstały w ten sposób kompleks paliwowo-energetyczno-hutniczy, uzupełniło szereg innych zakładów przemysłowych, wśród nich utworzona w 1966 r. Fabryka Urządzeń Górnictwa Odkrywkowego.