
Ostatnim z Leszczyńskich na Lesznie był Stanisław Leszczyński (1677 – 1766). Podczas wojny północnej z poręki króla Szwecji Karola XII w 1704 r. został królem Polski. Po klęsce Szwedów pod Połtawą (1709) koronę utracił. Wcześniej, w 1707 r. Leszno zostało spalone. Stanisław Leszczyński opuścił Polskę, Leszno objęła administracja saska. Podobnie jak przed półwieczem, miasto szybko odbudowano. Jego właściciel raz jeszcze został królem Polski, i koronę powtórnie utracił. Otrzymał wówczas w dożywotnie posiadanie księstwo Lotaryngii, po sprzedaży dóbr w Polsce jego związek z Lesznem ustał. Jedynie mówiło się, że jego córka Maria, od 1725 r. królowa Francji, zwykła była używać wyłącznie obuwia słanego do Wersalu przez szewców z Leszna.
Nowy właścicielem Leszna został Aleksander Józef Sułkowski. Za jego czasów miasto znalazło się na szlaku łączącym Drezno i Warszawę przeżywało rozkwit gospodarczy. W Lesznie pracowało w tym czasie ponad sto warsztatów sukienniczych. Otaczało je kilkadziesiąt wiatraków. Miejscowi maklerzy prowadzili na znaczną skalę hurtowe transakcje zbożowe. Pozycja Leszna jako ośrodka handlu zbożem przypominała w pewnym stopniu znaczenie Gdańska.
Po drugim rozbiorze Polski wysokie cła na towary eksportowane na wschód przyniosły upadek wytwórczości. Okresu stagnacji nie przełamała przynależność Leszna do Księstwa Warszawskiego. Za czasów Wielkiego Księstwa Poznańskiego nastąpiła radykalna zmiana w orientacji gospodarczej Leszna. Stało się ośrodkiem administracyjnym i szkolnym dla regionu wybitnie rolniczego. W 1833 r. Leszno przestało być miastem prywatnym.
Początkiem znamiennych dla XIX w. przemian cywilizacyjnych było otwarcie w 1835 r. szosy z Poznania przez Leszno do Wrocławia. Leszno powróciło do granic Odrodzonej Polski na mocy traktatu pokojowego w Wersalu. W dniu 17 stycznia 1920 r. wkroczyły na leszczyński rynek pierwsze polskie oddziały wojskowe. Za czasów II Rzeczpospolitej Leszno było stolicą powiatu, który na odcinku 70 km graniczył z Niemcami.
W dniu 1 września 1939 r. Leszno znalazło się na pierwszej linii działań wojennych. W październiku 1939 r. miasto, noszące niemiecką nazwę Lissa, zostało włączone do Okręgu Kraju Warty. Eksterminacja ludności polskiej rozpoczęła się od aresztowań osób znaczących w mieście i regionie. Dwudziestu spośród uwięzionych zostało rozstrzelanych w dniu 21 października 1939 r. Hitlerowskie zbrodnie i prześladowania wzmagały czynny opór grup konspiracyjnych. Najliczniej reprezentowane były ugrupowania działające w strukturach Armii Krajowej. Dla Polaków, którzy zdołali przetrwać noc okupacji nowy etap ich życia rozpoczął się w dniu 31 stycznia 1945 roku.
Znacząca zmiana w życiu miasta nastąpiła w 1975 r. kiedy w wyniku reformy administracyjnej stało się stolicą województwa. Centralne Dożynki z powodzeniem zorganizowane w Lesznie w 1977 r. zaowocowały licznymi, korzystnymi dla miasta inwestycjami. W 1999 r. w ramach reformy administracyjnej kraju, Leszno stało się siedzibą powiatu należącego do utworzonego wówczas województwa wielkopolskiego.