Poznając początki dziejów państwa polskiego nie sposób pominąć reliktów grodu na Ostrowie Lednickim. Dziś jest to największa z pięciu wysp na jeziorze Lednica, o powierzchni 7,5 ha, na którą dostać się można tylko promem. We wczesnym średniowieczu wiodły na nią dwa mosty, których fragmenty zachowały się do dzisiaj w dnie jeziora.

Osadnictwo na wyspie datuje się od czasów młodszej epoki kamienia, a w VIII-XI w. znajdował się tam potężny gród, którego najważniejszą część stanowiło kamienne palatium – siedziba książęca z przyległą kaplicą. Przypuszczalnie tutaj w marcu 1000 r. podejmowany był cesarz Otton III przez Bolesława Chrobrego. Świetność grodu na wyspie skończyła się w chwili najazdu czeskiego księcia Brzetysława w latach 1038-39 (w wodach jeziora zachowały się „pozostałości” toczonych wówczas walk). Później gród odbudowano, ale nigdy już miejsce to nie odzyskało dawnego znaczenia. Dopiero w połowie XIX w., zwłaszcza po ukazaniu się Wspomnień Wielkopolski  Edwarda Raczyńskiego, wzrosło zainteresowanie reliktami książęcej siedziby na Ostrowie Lednickim, a Józef Ignacy Kraszewski umieścił tam akcję fragmentów Starej baśni.

Badania archeologiczne prowadzone po II wojnie światowej doprowadziły do wielu interesujących odkryć. Najwięcej sensacji spowodowało odsłonięcie w kaplicy pałacowej reliktów dwóch hipotetycznych basenów chrzcielnych, co pozwoliło postawić tezę o lokalizacji ceremonii chrztu księcia Mieszka I w tym właśnie miejscu (do dziś opinia ta nie znalazła, potwierdzenia). W maju 1992 r. tu właśnie celebrowana była msza św., upamiętniająca tysiąclecie śmierci pierwszego historycznego władcy Polski. Otoczenie jeziora zyskało dodatkową, religijną oprawę jako miejsce corocznych spotkań młodzieży na Polach Lednickich, organizowanych przez dominikanina ojca Jana Górę w Imiołkach, przy północnym krańcu tego historycznego akwenu.