RAWICZ
Miasto powiatowe położone na Wysoczyźnie Leszczyńskiej, około 114 km na południowy zachód od Poznania. W powszechnej świadomości społeczeństwa Rawicz kojarzy się z więzieniem, które funkcjonuje tutaj od 1819 r. w zaadaptowanym do tego celu dawnym klasztorze Reformatów. Nazwa miasta występuje w popularnym przysłowiu odnoszącym się do zakładu penitencjarnego: „kto nie ryzykuje ten w Rawiczu nie siedzi”.
Historia
Prawa miejskie Rawicz uzyskał dopiero w 1638 r. z nadania króla Władysława IV Wazy (1595–1648). Nazwa pochodzi od herbu Rawicz właściciela miasta Adama Olbrachta Przyjemskiego. W XVII stuleciu osiedlili się tutaj protestanccy uchodźcy ze Śląska i to dla nich utworzono tzw. Nowe Miasto. Wiek później Rawicz zyskał miano największego ośrodka sukiennictwa w Wielkopolsce. Produkty tkackie z powodzeniem sprzedawano na rynki wschodnie, a również i dalej aż do Chin.
Po II rozbiorze Polski w 1793 r. miasto znalazło się w strefie wpływów Prus. W epoce napoleońskiej Rawicz wszedł w skład Księstwa Warszawskiego (1807–1815), by na mocy postanowień pokongresowych po raz drugi dostać się pruskiemu zaborcy pod niemiecką nazwą Rawitsch. W XIX stuleciu najważniejszym zakładem przemysłowym w mieście była fabryka cygar i tytoniu, która słynęła ze swoich wyrobów.
Do Polski miasto powróciło dopiero w styczniu 1920 r. zgodnie z postanowieniami traktatu wersalskiego. W dwudziestoleciu międzywojennym utworzono tutaj Korpus Kadetów, którego zadaniem było kształcenie przyszłej kadry oficerskiej w siłach zbrojnych II Rzeczypospolitej. Rawicz oddalony był od granicy z Niemcami zaledwie o 4 km. Podczas okupacji hitlerowskiej w rawickim więzieniu straciło życie 1300 osób.
22 stycznia 1945 r. miasto wyzwolił zagon pancerny armii radzieckiej. Do 1946 r. w mieście stacjonowało 15 tys. żołnierzy radzieckich. W latach 1945–1956 przez rawickie więzienie przeszło ponad 19 tys. podejrzanych politycznie żołnierzy AK i działaczy opozycyjnych. Obecnie Rawicz jest ośrodkiem przemysłowym i usługowym.
Warto zobaczyć
Śródmieście Rawicza, zamknięte czworobokiem plant, zachowało regularny układ przestrzenny z lat 1638–1639 rozplanowany przez wrocławskiego architekta-urbanistę Flamdrina. Potraktowane w ich obrębie przecznicami miasto tworzy szachownicę, uznaną w całości za zabytek urbanistyczny. Pośrodku rynku stoi barokowy ratusz z lat 1753–1756, na którym w 1783 r. zamontowano pierwszy w Wielkopolsce piorunochron. Obecnie w ratuszu mieści się Muzeum Ziemi Rawickiej.
Na południowy wschód od rynku klasycystyczny, poewangelicki kościół pw. Andrzeja Boboli z początku XIX w. Architektem był sam Carl Gotthard Langhans, który zasłynął jako twórca Bramy Brandenburskiej w Berlinie.
Wyjątkową atrakcję stanowią planty powstałe w latach 1840–1850 na miejscu wałów i fosy. Rawickie planty są drugimi pod względem długości po krakowskich w Polsce. W południowo-wschodnim narożniku plant fragmenty murów obronnych i moździerz z przełomu XVII i XVIII w. Do plant przylega również wspomniane już więzienie.
Przy Wałach Dąbrowskiego odnajdujemy neogotycki kościół pw. Chrystusa Króla i Zwiastowania NMP z lat 1902–1907. Przy ulicy Grota Roweckiego 6 budynek szpitala, w którym przed wojną mieściła się szkoła Korpusu Kadetów nr 2.
