RYDZYNA

Miasto położone 9 km na południowy wschód od Leszna nad Polskim Rowem (prawy dopływem Baryczy). Przetrwał tu barokowy układ urbanistyczny, unikalny dziś w skali Polski i jeden z nielicznych w Europie, zrealizowany w latach 1738–1762 z inicjatywy Aleksandra Józefa Sułkowskiego, według projektu znanego architekta Karola Marcina Franza, którego kompozycja przestrzenna oparta jest na układzie osiowym i promienistym ulic, wiążących ośrodek miejski z obszerną rezydencją magnacką. Tu ma swoją siedzibę zespół regionalny „Wiatroki” i znana Kapela Zamku Rydzyńskiego.

Historia

Rydzyna, wzmiankowana po raz pierwszy w 1403 r., była własnością Jana z Czerniny herbu Wierzbno, przedstawiciela możnej rodziny, który przeniósł tutaj swą siedzibę rodową ze Śląska. Z czasem ród ten przyjął od swej posiadłości nazwisko Rydzyńskich.
Lokacja miasta nastąpiła przed 1407 r., potwierdzono ją w 1551 r. W XV w. przybyło tu wielu husytów z Czech. W XVI w. był tu silny ośrodek rzemieślniczy. Pod koniec XVIII w. Rydzyna przeszła na własność rodziny Leszczyńskich, a w latach 1738–1909 była siedzibą Sułkowskich.
W latach 1774–1820 działało tu gimnazjum księży pijarów, a od 1784 r. Akademia Rycerska. W latach 1928–1939 w tutejszym zamku mieściło się elitarne gimnazjum, słynące z wysokiego poziomu i nowoczesnych metod nauczania.

Warto zobaczyć:

Centralnym punktem miasta jest nieduży kwadratowy rynek zabudowany barokowymi i neobarokowymi kamieniczkami szczytowymi i kalenicowymi z XVIII i XIX w. Pośrodku rynku rokokowy pomnik Świętej Trójcy z lat 1760–1761, który upamiętnia epidemię dżumy z 1709 r. W zachodniej pierzei rynku barokowy ratusz z 1752 r. z drewnianą wieżyczką.
Na północnywschód od rynku barokowy kościół św. Stanisława z 1746–1751 (arch. K. M. Frantz). W świątyni za ołtarzem głównym odnajdujemy marmurową gotycką płytę nagrobną założyciela miasta Jana z Czerniny z 1422 r. — jeden z najstarszych w Wielkopolsce nagrobków rycerskich.
Przy drodze do Leszna dawny późnobarokowy kościół ewangelicki z lat 1779–1783 oraz zrekonstruowany drewniany wiatrak-koźlak „Józef”.

Do miasta o zarysie kolistym przylega od wschodu dawna rezydencja magnacka w postaci XV-wiecznego zamku. Częściowo na jego murach wzniesiono w latach około 1682–1695 barokową rezydencję Leszczyńskich (arch. Józef Szymon Belotti). Posiadłość spłonęła w 1945 r. Odbudowana z pietyzmem w latach 1972–1989 została przeznaczona na ośrodek szkoleniowy i dom pracy twórczej Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Mechaników Polskich. Naprzeciw zamku znajdują się budowle barokowo-klasycystyczne z XVIII w. Przed nimi rosną pomnikowe drzewa, m.in. platan o obwodzie 550 cm. Po wschodniej stronie zamku rozciąga się park (6,9 ha), pierwotnie o założeniu regularnym z końca XVII w. Około 1820 r. przekształcony na park krajobrazowy z okazałym drzewostanem.

Więcej:
www.rydzyna.pl
www.zamek-rydzyna.com.pl
www.ugr.leszczynskie.net/mapa/historia.htm