• Przejdź do menu głównego
  • Przejdź do treści strony
  • Przejdź do wyszukiwarki
  • Przejdź do mapy serwisu i danych kontaktowych
Logo serwisu Regionwielkopolska.pl Logo serwisu Regionwielkopolska.pl
  • Baza wiedzy
    • Dzieje Wielkopolski
    • Przyroda i jej ochrona
    • Kultura ludowa
    • Architektura
    • Wybitni Wielkopolanie
    • Turystyka
    • Wielkopolskie naj…
    • Ciekawostki
  • Katalog obiektów
    • Miejsca historyczne
    • Muzea
    • Obiekty drewniane
    • Obiekty sakralne
    • Parki krajobrazowe
    • Parki narodowe
    • Pomniki
    • Pomniki przyrody
    • Rezerwaty
    • Zamki, pałace, dwory
    • Pozostałe
  • Wydarzenia
  • Informacje praktyczne
  • O nas
  • Questy
Twój schowek (0)

Regionwielkopolska.pl - wszystko o Wielkopolsce

Patron serwisu: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu Patron serwisu: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
Twój schowek (0)
A- A A+
A
  • Baza wiedzy
    • Dzieje Wielkopolski
    • Przyroda i jej ochrona
    • Kultura ludowa
    • Architektura
    • Wybitni Wielkopolanie
    • Turystyka
    • Wielkopolskie naj…
    • Ciekawostki
  • Katalog obiektów
    • Miejsca historyczne
    • Muzea
    • Obiekty drewniane
    • Obiekty sakralne
    • Parki krajobrazowe
    • Parki narodowe
    • Pomniki
    • Pomniki przyrody
    • Rezerwaty
    • Zamki, pałace, dwory
    • Pozostałe
  • Wydarzenia
  • Informacje praktyczne
  • O nas
  • Questy
Strona główna | Dzieje Wielkopolski | Ważniejsze wydarzenia | Sejmiki Średzkie

Sejmiki Średzkie

  • Powstanie Wielkopolskie
  • Ważniejsze rocznice
  • Ważniejsze wydarzenia
  • Kalendarium dziejów
  • Dzieje miast

Sejmiki Średzkie

dział:

Dzieje Wielkopolski

komentarze: 0
  • dodaj do schowka
  • usuń ze schowka

Sejmiki nie tylko trwale związały się z prawnym porządkiem dawnej Rzeczypospolitej, ale i na stałe weszły do kultury sarmackiej. W naszej tradycji utrwaliły się głównie jako hałaśliwe zebrania szlachty – rozkrzyczanej, często pijanej i skłonnej do awantur.

U naszych sąsiadów pojęcie „polski sejm” było określeniem ogólnego zamieszania i bałaganu, a także ustawodawczej bezsilności. A jednak w dzisiejszej historiografii zaczyna przeważać sąd, że owe okazjonalne zjazdy szlachty, będące oparciem tzw. demokracji szlacheckiej, skutecznie pozwalały organizować i wykonywać podstawowe funkcje państwa. Dopiero liberum veto zapoczątkowało ostateczny upadek całego systemu.

Procedura dotycząca sejmikowania była ściśle określona. Uruchamiał ją zawsze król, który w porozumieniu z senatorami ustalał treść uniwersałów, czyli spisów spraw do przeanalizowania, które rozsyłano po całej Polsce. W ciągu sześciu tygodni, dzielących uruchomienie uniwersału od posiedzenia sejmu, odbyć się musiały sejmiki ziemskie i generalne, które wybierały posłów.

W Środzie Wielkopolskiej, mieście położonym w centralnej Wielkopolsce, na podstawie konstytucji z 1510 r. obradowały sejmiki ziemskie, w dwa tygodnie później odbywały się sejmiki generalne w Kole dla przedstawicieli województw wielkopolskich i Kujaw. Stamtąd już ruszali posłowie na sejm, opatrzeni instrukcjami wyborców. Jednorazowo zjeżdżało się tu od kilkudziesięciu do 200 przedstawicieli szlachty – uczestników obrad. W rzeczywistości liczba gości była znacznie większa, gdyż rzadko który z „panów braci” przybywał sam; punktem honoru było pojawienie się z orszakiem czeladzi, co liczbę przybyłych powiększało kilkakrotnie.

Obradowano w kościele – miejscu nie tylko dostojnym, hamującym zapalczywość szlachty, ale też w największej sali w mieście, w której można było przebywać niezależnie od warunków atmosferycznych. Szlachta posesjonaci zasiadała w ławkach, „gołota” zaś obradować musiała stojąc.

Obowiązywała zasada, że nie godzi się „deliberować” nad sprawami Rzeczypospolitej przy świecach – zatem nie stosowano przerw i obrady trwały od świtu do zachodu słońca, bywało że przez tydzień. Po mszy porannej celebrans przenosił Najświętszy Sakrament do zakrystii, po czym rządy przejmował marszałek, który z ambony kierował pracą sejmiku.

Często dochodziło do chaosu i przekrzykiwania się, zdarzały się i mniej chwalebne reakcje szlachty, która od czasu do czasu wymykała się do pobliskiej traktierni, gdzie nie tylko jedzono. Zachowane ryciny przedstawiają obrady szlachty zasiadającej w ławkach na otaczającym średzką kolegiatę dawnym cmentarzu przykościelnym. W razie epidemii obradowano w polu, poza murami.

Częste były awantury między przeciwnikami politycznymi, nigdy jednak nie dochodziło do nich w kościele; za to w uliczkach otaczających kolegiatę i na rynku średzkim zdarzało się „bigosowanie”. Do walczących dołączała ich czeladź, co lokalną bójkę zmieniało w małą bitwę.

Na przykład w 1521 r. doszło do zbrojnego starcia na rynku ze sługami Łukasza Górki, w 1576 r. zaś zastrzelono niejakiego Sopockiego – stolnika i poborcę poznańskiego, broni użyto też na sejmiku w 1584 r. Do największej awantury doszło 27 VI 1667 r., gdy słynny zagończyk i reprezentant dworu (a zarazem marszałek sejmiku średzkiego) Krzysztof Żegocki ujawnił kontakty dyplomaty wojewody poznańskiego Krzysztofa Grzymułtowskiego ze stronnictwem francuskim. Grzymułtowski wtedy ledwo uszedł z życiem, za to pobito łowczego koronnego Gnińskiego.

A jednak ten system, pomimo sensacyjnych, awanturniczych epizodów, funkcjonował całkiem nieźle. Sejmiki średzkie w zasadzie niewiele się różniły od zjazdów szlachty w innych dzielnicach kraju. W samym mieście najcenniejszym zabytkiem jest słynna kolegiata, w dodatku zachowana doskonale, niezniszczona, dobrze pamiętająca tamte czasy.

Galeria artykułu

  • Kościół pw. Wniebowzięcia NMP w Środzie Wlkp. - miejsce sejmików średzkich

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Do wiadomości redakcji
( nie będzie publikowany )

Partnerzy

  • Koleje Wielkopolskie
Baza wiedzy
  • Dzieje Wielkopolski
  • Przyroda i jej ochrona
  • Kultura ludowa
  • Architektura
  • Wybitni Wielkopolanie
  • Turystyka
  • Wielkopolskie naj…
  • Ciekawostki
Katalog obiektów
  • Miejsca historyczne
  • Muzea
  • Obiekty drewniane
  • Obiekty sakralne
  • Parki krajobrazowe
  • Parki narodowe
  • Pomniki
  • Pomniki przyrody
  • Rezerwaty
  • Zamki, pałace, dwory
  • Pozostałe
Wydarzenia
  • Najbliższe wydarzenia
  • Przydatne informacje
  • Strony o Wielkopolsce
O nas
  • O nas
  • O Pracowni Krajoznawczej
  • Używamy pliki cookies

Patroni serwisu:

  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
  • Samorząd Województwa Wielkopolskiego
© Copyrights by Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
  • Polityka prywatności
  • Dostępność serwisu