• Przejdź do menu głównego
  • Przejdź do treści strony
  • Przejdź do wyszukiwarki
  • Przejdź do mapy serwisu i danych kontaktowych
Logo serwisu Regionwielkopolska.pl Logo serwisu Regionwielkopolska.pl
  • Baza wiedzy
    • Dzieje Wielkopolski
    • Przyroda i jej ochrona
    • Kultura ludowa
    • Architektura
    • Wybitni Wielkopolanie
    • Turystyka
    • Wielkopolskie naj…
    • Ciekawostki
  • Katalog obiektów
    • Miejsca historyczne
    • Muzea
    • Obiekty drewniane
    • Obiekty sakralne
    • Parki krajobrazowe
    • Parki narodowe
    • Pomniki
    • Pomniki przyrody
    • Rezerwaty
    • Zamki, pałace, dwory
    • Pozostałe
  • Wydarzenia
  • Informacje praktyczne
  • Kronika WIelkopolski
  • O nas
  • Questy
Twój schowek (0)

Regionwielkopolska.pl - wszystko o Wielkopolsce

Patron serwisu: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu Patron serwisu: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
Twój schowek (0)
A- A A+
A
  • Baza wiedzy
    • Dzieje Wielkopolski
    • Przyroda i jej ochrona
    • Kultura ludowa
    • Architektura
    • Wybitni Wielkopolanie
    • Turystyka
    • Wielkopolskie naj…
    • Ciekawostki
  • Katalog obiektów
    • Miejsca historyczne
    • Muzea
    • Obiekty drewniane
    • Obiekty sakralne
    • Parki krajobrazowe
    • Parki narodowe
    • Pomniki
    • Pomniki przyrody
    • Rezerwaty
    • Zamki, pałace, dwory
    • Pozostałe
  • Wydarzenia
  • Informacje praktyczne
  • Kronika WIelkopolski
  • O nas
  • Questy
Strona główna | Dzieje Wielkopolski | Ważniejsze wydarzenia | Wielkopolanie w Powstaniu Listopadowym

Wielkopolanie w Powstaniu Listopadowym

  • Powstanie Wielkopolskie
  • Ważniejsze rocznice
  • Ważniejsze wydarzenia
  • Kalendarium dziejów
  • Dzieje miast

Wielkopolanie w Powstaniu Listopadowym

dział:

Dzieje Wielkopolski

komentarze: 4 (zobacz)
  • dodaj do schowka
  • usuń ze schowka

Wiadomość o wybuchu powstania w Warszawie bardzo wcześnie dotarła do Wielkopolski. Już w grudniu 1830 r. do Warszawy pośpieszyli wysłannicy z propozycją utworzenia osobnych oddziałów wojskowych złożonych z Wielkopolan. Jednak dyktator gen. Józef Chłopicki oficjalnie odmówił poparcia tej inicjatywy, chcąc uniknąć wojny na dwa fronty – także z Prusami. Zezwolił jednak na formowanie dwóch szwadronów jazdy jako zalążka osobnego pułku jazdy poznańskiej.

Rozpoczął się wkrótce niemal masowy wyjazd ochotników do Królestwa. Do powstania udali się w zasadzie wszyscy czołowi polscy przedstawiciele regionu, m.in. gen. Jan Nepomucen Umiński, płk Dezydery Chłapowski, płk Andrzej Niegolewski, ppłk Ludwik Sczaniecki, dr Karol Marcinkowski, Tytus Działyński, Karol Libelt, bracia Maciej i Seweryn Mielżyńscy, Gustaw Potworowski. Łącznie z obszaru rdzennej Wielkopolski w Powstaniu Listopadowym wzięło udział ok. 3100 osób. w większości ziemian, rzemieślników, chłopów i służby dworskiej.

Z samego Poznania było to prawie 300 osób. Z ludzi tych utworzono w Warszawie pułk jazdy poznańskiej, dowodzony przez płk. Augustyna Brzeżańskiego. Oddział ten był nieźle zorganizowany, dobrze wyposażony i umundurowany, głównie dzięki wysiłkowi rodaków zza kordonu.

Jazda poznańska uczestniczyła w bitwach pod Grochowem (25 lutego), Wawrem (20 lutego i 31 marca) i Ostrołęką (26 maja), a następnie zasłużyła się w walkach korpusów gen. Henryka Dembińskiego i gen. Dezyderego Chłapowskiego na Litwie, zwłaszcza pod Rajgrodem (29 maja) i Szawlami (8 lipca), gdzie poległ kapelan oddziału ks. Adam Loga (przedtem prefekt poznańskiego Gimnazjum św. Marii Magdaleny).

Miarą chwały tego oddziału może być fakt przyznania jego żołnierzom 42 srebrnych i 32 złotych krzyży Virtuti Militari. Najwyżej w hierarchii powstańczej doszedł Dezydery Chłapowski, który osiągnął stopień generała dywizji i stanowisko naczelnego wodza wojsk polskich na Litwie. Wielkopolaninem był także gen. Franciszek Morawski – minister wojny Królestwa Polskiego, a prywatnie ziemianin z Oporowa (powiat leszczyński) i znany ówcześnie poeta. Z Sannik (powiat poznański) pochodził gen. Ignacy Prądzyński, uzdolniony strateg i szef sztabu armii Królestwa.

Nieco inny wkład w powstanie miała wschodnia Wielkopolska, od 1815 r. znajdująca się w granicach zaboru rosyjskiego. Wystawiono tam dwa pułki piechoty liniowej oraz dwa pułki jazdy kaliskiej. Poza tym została także powołana Straż Bezpieczeństwa i Gwardia Ruchoma. Wszystkie te oddziały, podobnie jak jazda poznańska, wchodziły w skład tzw. pułków nowej formacji.

Władze pruskie nie pozostały bierne wobec uczestników powstania. Najpierw ogłoszono nakaz natychmiastowego powrotu powstańców do Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Później odwołano namiestnika, księcia Antoniego Radziwiłła (jego następcy już nie mianowano), stanowisko naczelnego prezesa prowincji powierzono Eduardowi Flottwellowi, znanemu germanizatorowi. Wracających z powstania Wielkopolan skazywano na więzienie i utratę majątków.

Ściganych uczestników walk powieszono in effigie (w formie wizerunków) na szubienicy w Poznaniu; była to swoista galeria patriotów, przed którą z uszanowaniem chylili głowy wszyscy świadomi Polacy z całego zaboru. Nazwiska zarówno wspomnianych dowódców, jak i dzielnych kobiet-samarytanek uczestniczących w powstaniu (m.in. Emilii Sczanieckiej i Klaudyny Potockiej) na zawsze weszły do historii polskich walk narodowowyzwoleńczych.
 

Komentarze (4)

mgr Witold Mikołajczak

2021-03-24 17:05:07

Wstyd, że w artykule zabrakło nazwisk braci Mycielskich, na czterech trzech poległo w powstaniu, w tym najwaleczniejszy z walecznych por. Ludwik Mycielski poległy w bitwie o olszynkę grochowską 25 lutego. W alei chwały Warszawiacy umieścili jego nazwisko i brata gen. Michała Mycielskiego, Poznań o nich zapomniał.

Henryk L.

2021-05-03 16:19:37

Mycielscy z Kobylepole, obecnie Nowe Miasto dzielnica Poznania. Braci było pięciu walczących w Powstaniu Listopadowym. ppłk Michał Mycielski dowódca 2 pułku ułanów od 27.02.1831, awansowany na stopień generała kapitan Ludwik Mycielski poległ pod Grochowem, w składzie słynnego pułku czwartaków. major Franciszek Mycielski zginął pod Rajgrodem prowadząc do ataku swój szwadron jazdy żołnierz Józef Gajewski (brat przyrodni) zginął pod Ostrołęką, walczył w szeregach czwartaków. W szeregach Jazdy Poznańskiej walczyli też bracia Sczanieccy, Stanisław i Konstanty odznaczeni Złotymi Krzyżami V.M. Kto pamięta Wojciecha Cybulskiego ze Lwówka, przyjaciela Marcinkowskiego, Libelta, Sczanieckich, późniejszego słynnego profesora Katedry filologii słowiańskiej we Wrocławiu, żołnierza pułku czwartaków wziętego do niewoli w bitwie Powstania pod Rutkami ?

ww

2021-05-12 00:24:37

Autorowi Wielkopolska ewidentnie myli się z Poznańskiem (ale to chyba wina poznańskiego wychowania). 1. Wiadomość o wybuchu powstania w Warszawie bardzo szybko dotarła do Wielkopolski, oczywiście, tylko że nie do Poznania, a do Kalisza, głównego po Warszawie ośrodka politycznego w Królestwie, i głównego ośrodka powstańczego w Wielkopolsce. 2. W Poznaniu czytano o powstaniu, owszem, ale czytano "Dziennik Wielkopolski" wydawany od 4 grudnia w Kaliszu. 3. Królestwo Polskie nie było żadnym "zaborem rosyjskim", było państwem polskim, podmiotem prawa międzynarodowego; to ono np. zawarło traktat graniczny z Królestwem Prus o granicy polsko-pruskiej. 4. Powstanie listopadowe było de facto wojną polsko-rosyjską, wojną w obronie konstytucji, którą król Mikołaj I łamał (został zdetronizowany przez Sejm), wojną w obronie Królestwa Polskiego. 5. "Nieco inny wkład w powstanie miała wschodnia Wielkopolska"... Razem trzy zdania na krzyż... Naprawdę w Poznaniu nic nie wiadomo o powstaniu listopadowym w województwie kaliskim? Nic o kadetach z Korpusu Kadetów w Kaliszu, nic o rosyjskim bombardowaniu Kalisza, nic nawet o braciach Niemojowskich? W takim razie należy albo zmienić tytuł artykułu na "Poznanianie w powstaniu listopadowym", albo uzupełnić braki w wykształceniu ogólnym i napisać artykuł jeszcze raz. Pozdrawiam Autora, ww

Marcin Radomski

2021-05-28 14:51:46

Witamy! Dziękujemy za komentarz, który sygnalizuje, iż autor ww posiada szczegółową wiedzę na temat powstania listopadowego (1830-1831). Artykuł ma jednak charakter ogólny, sygnalizujący tylko pewne zagadnienia. Czytelnik/Internauta powinien następnie zgłębić temat w sposób tradycyjny, studiując literaturę przedmiotu. Pozdrawiamy Redakcja

Dodaj komentarz

Do wiadomości redakcji
( nie będzie publikowany )

Partnerzy

  • Koleje Wielkopolskie
Baza wiedzy
  • Dzieje Wielkopolski
  • Przyroda i jej ochrona
  • Kultura ludowa
  • Architektura
  • Wybitni Wielkopolanie
  • Turystyka
  • Wielkopolskie naj…
  • Ciekawostki
Katalog obiektów
  • Miejsca historyczne
  • Muzea
  • Obiekty drewniane
  • Obiekty sakralne
  • Parki krajobrazowe
  • Parki narodowe
  • Pomniki
  • Pomniki przyrody
  • Rezerwaty
  • Zamki, pałace, dwory
  • Pozostałe
Wydarzenia
  • Najbliższe wydarzenia
  • Przydatne informacje
  • Strony o Wielkopolsce
O nas
  • O nas
  • Krajoznawstwo
  • Używamy pliki cookies
  • Raport o stanie zapewniania dostępności

Patroni serwisu:

  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
  • Samorząd Województwa Wielkopolskiego
© Copyrights by Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
  • Polityka prywatności
  • Dostępność serwisu