Wolsztyn

dział:

Dzieje Wielkopolski

komentarze: 0

WOLSZTYN

Miasto powiatowe położone nad brzegami połączonych Dojcą jezior Barzyńskiego i Wolsztyńskiego. Wielką atrakcją Wolsztyna jest skansen czynnych parowozów. Corocznie w maju odbywa się tu Parada Parowozów, przyciągająca rzeszę miłośników kolei parowej z całego świata. Tu urodził się Józef Maria Hoene-Wroński (1776–1853), który zasłynął głównie jako matematyk i filozof. W latach 1872–1880 mieszkał tu i pracował słynny niemiecki lekarz i bakteriolog Robert Koch, laureat Nagrody Nobla. Tu mieszkał i tworzył Marcin Rożek (1885–1944), wybitny rzeźbiarz wielkopolski, który za odmowę wykonania popiersia Hitlera został wysłany do obozu w Oświęcimiu, gdzie zmarł z wycieńczenia.

Historia

Założycielem Wolsztyna był prawdopodobnie około 1380 r. Peregryn Komorowski, rycerz z czasów Kazimierza Wielkiego, dziedzic wsi Komorowo, na którego gruntach powstało miasto „na surowym korzeniu”. Otrzymało ono prawa niemieckie, a jego wójt został wymieniony po raz pierwszy w 1424 r. Było to miasto niewielkie, którego późniejszy rozwój związany był z handlem wełną i sukiennictwem. W 1443 r. przeszło ono w ręce Sepieńskich, a pod koniec XV w. Iłowieckich. Później było w posiadaniu Powodowskich, a następnie Gorajskich, Niegolewskich, Gajewskich i Mycielskich.
W XVI–XVII w. nastąpił wyraźny rozwój miasta. W latach wojny trzydziestoletniej (1618–1648) osiedliło się tu wielu innowierców (protestantów). W wyniku II rozbioru Polski w 1793 r. Wolsztyn znalazł się w zaborze pruskim. Wyzwolenie spod panowania pruskiego przyniosło zwycięskie Powstanie Wielkopolskie (1918–1919). Na przestrzeni wieków miasto niszczone było wielkimi pożarami. W 1887 r. Wolsztyn stał się stolicą powiatu babimojskiego. Po odzyskaniu niepodległości w 1919 r. utworzono powiat wolsztyński.
Obecnie jest ośrodkiem przemysłowo-usługowym.

Warto zobaczyć

Na południowy zachód od rynku znajduje się późnobarokowy kościół NMP Niepokalanie Poczętej z 1767–1779 (arch. zapewne Antoni Höhne). Jest to świątynia trójnawowa z rokokowym wyposażeniem i wieżą z 1831 r.
Na skwerze przy probostwie stoi pomnik z popiersiem Roberta Kocha z 2005 r. Przy ul. Kocha 12 w budynku dawnego szpitala mieści się oddział Muzeum Regionalnego poświęcony pamięci uczonego.
Poewangelicki kościół Wniebowstąpienia Pańskiego z 1830–1835, o cechach późnoklasycystycznych i neoromańskich, w którym co roku w sierpniu odbywa się Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej ustytuowany jest przy ul. 5 Stycznia.
W pobliżu na skwerze możemy zobaczyć pomnik z popiersiem Józefa Hoene-Wrońskiego z 2006 r.
Przy ul. 5 Stycznia 34 w domu (z 1933–1934), w którym mieszkał Marcin Rożek znajduje się Muzeum Regionalne jego imienia, a w ogrodzie przy domu galeria rzeźby artysty.
Nad Jeziorem Wolsztyńskim atrakcją jest pałac z 1857 r., przebudowany w 1911 r. w formach neoklasycystycznych przez architekta Rogera Sławskiego. Spalony w 1945 r., został odbudowany w 1960–1962, dzisiaj siedziba hotelu. Wokół rozpościera się park (17,8 ha) z aleją lipową i szpalerem grabowym oraz pomnikowymi drzewami. Na jednym z dębów wyrzeźbiono głowy Meduzy i Fauna.
Na zachodnim brzegu jeziora Wolsztyńskiego, około 800 m od centrum miasta, zlokalizowany został Skansen Budownictwa Ludowego Zachodniej Wielkopolski, oddział Muzeum Regionalnego w Wolsztynie.
Przy ul. Fabrycznej, na skraju stacji kolejowej znajduje się skansen czynnych parowozów, mieszczący się w parowozowni z 1907 r. Wśród około 30 parowozów największe zainteresowanie wzbudza „Piękna Helena” z 1937 r.