ŻERKÓW
Miasto usytuowane wzdłuż Wału Żerkowskiego (kulminacja na Łysej Górze 161m n.p.m.), około 10 km na północ od Jarocina. Nazwa ośrodka wywodzi się od staropolskiego imienia Żyrek. Herb miasta Łodzia nawiązuje do szlacheckiej rodziny właścicieli - Górków, którzy w XVI i początkach XVII w. byli właścicielami miasta. Wyjątkowej urody i niespotykana w Wielkopolsce pofałdowana rzeźba terenu oraz bliskość granicy między zaborcami były podstawą do określania okolicy mianem “szwajcarii żerkowskiej” lub “szwajcarii polskiej”.
Historia
We wczesnym średniowieczu istniała tutaj osada handlowa — przystanek na szlaku między Toruniem a Wrocławiem. Prawa miejskie Żerków otrzymał w 1283 r. z nadania księcia wielkopolskiego Przemysła II (1257-1296). W XVI w. miasto rozwijało się dzięki prężnej wymianie handlowej, a także przywilejom nadanym cechom piwowarów, garncarzy i szewców.
Po II rozbiorze Polski w 1793 r. Żerków został wchłonięty przez Prusy. Na kilka lat (1807–1815) funkcjonowało w granicach Księstwa Warszawskiego. Po Kongresie Wiedeńskim w 1815r. ponownie przeszło pod pruskie panowanie. Z uwagi na bliskość zaboru rosyjskiego na szeroką skalę kwitł tutaj przemyt przygraniczny.
Miasto odzyskało wolność dzięki zwycięskiemu Powstaniu Wielkopolskiemu (1918-1919), by po 20. latach znaleźć się pod okupacją hitlerowską (1939–1945).
Obecnie Żerków jest centrum turystyki i rekreacji. Ma dobrze zorganizowaną infrastrukturę wypoczynkową (Mickiewiczowskie Centrum Turystyczne), kompleks basenów kąpielowych, a także ciekawe szlaki piesze i rowerowe. Jego atut stanowi położenie wśród wzgórz morenowych i “cieszące oko” widoki oraz wartościowe zabytki.
Warto zobaczyć:
Centrum miasta wyznacza rynek, który stanowił dawniej “serce” osady handlowej. Pośrodku rynku wśród zieleni stoi pomnik z 1954 r. poświęcony “Braciom poległym za wolność”.
Niedaleko rynku na sporym wzniesieniu widoczny z daleka kościół pw. św. Stanisława Biskupa z XVIII w. Podczas budowy tej urokliwej świątyni polichromie wykonał franciszkanin — Adam Swach, a zrekonstruował je w latach 60. XX w. artysta malarz Teodor Szukała.
Przy ul. Kościelnej 7 odnajdujemy budynek dawnej poczty konnej ze stajnią z przełomu XVIII/XIX w.
Potwierdzając aspiracje turystyczne Żerkowa i okolic warto wymienić walory przyrodnicze rezerwatu przyrody “Czeszewski Las”, który jest częścią utworzonego w 1994 r. “Żerkowsko-Czeszewskiego Parku Krajobrazowego” o obszarze 156,4 km2.
Miasto można zwiedzać doskonale się bawiąc z wykorzystaniem gry terenowej z serii Wielkopolskie Questy - Żerków - miasto na wzgórzach.
Więcej:
Anders Paweł, Żerków i Nowe Miasto nad Wartą, Poznań 1997.
www.zerkow.pl