BAMBRZY
Nazwą tą określani są potomkowie kolonistów niemieckich przybyłych do podpoznańskich wsi od początku XVIII w. z okolic Bambergu w Bawarii. Osadników tych sprowadziły władze Poznania w celu zasiedlenia miejskich wiosek, zniszczonych działaniami wojny północnej oraz wyludnionych w wyniku szalejących epidemii.
Pierwsi osadnicy, którzy musieli być katolikami, pojawili się w 1719 r. i zamieszkali w Luboniu. Następni przybysze w ciągu 1 połowy XVIII w. zasiedlili Dębiec i kolejno: Rataje, Jeżyce, Wildę, Winiary, Żegrze – wioski, które w 1 połowie XX w. włączone zostały do miasta jako dzielnice Poznania (Wilda i Jeżyce w 1900 r.; Dębiec, Winiary, Rataje w 1925 r.; Żegrze w 1940 r.). Bambrzy pojawili się również i w innych terenach Wielkopolski, np. w okolicach Tłokini Kościelnej k. Kalisza.
Ludność ta uległa szybkiej asymilacji w polskim środowisku, zachowując jednak poczucie tożsamości swojej grupy. Kontakty z Polakami, rola polskiego Kościoła, polskiej szkoły oraz wyraźny brak tendencji izolowania się grup Bambrów, wszystko to spowodowało szybkie przyjęcie języka polskiego oraz stopniowe adaptowanie elementów polskiej kultury. Dodać należy, że szybki zanik używania języka niemieckiego przez kolonistów spowodowany był jego bawarskim dialektem, w dużym zakresie niezrozumiałym dla ludności niemieckiej pochodzenia pruskiego, dominującej w Poznaniu. Uważa się, że już na początku XIX w. Bambrzy stanowili polską grupę etnograficzną.
Od kilku pokoleń potomkowie tych dawnych osadników z okolic Bambergu podkreślają swoją przynależność do polskiej kultury, jej tradycji, wartości i wzorców. W trakcie dramatycznych wydarzeń historycznych – od powstań niepodległościowych XIX w. po tragedie I i II wojny światowej – Bambrzy ponosili konsekwencje manifestowanego przez siebie patriotyzmu polskiego.
Wraz z wchłonięciem wiosek przez organizm miejski od 1900 r. ludność ta szybko utworzyła zamożną część klasy mieszczańskiej, w istotny sposób kształtując oblicze kulturalne Poznania. Wnieśli oni wiele elementów swojej tradycyjnej kultury ludowej z niezwykle bogatym, widowiskowym strojem kobiecym, który już w okresie międzywojennym uważany był za uroczysty symbol miasta. Bamberki w kwiecistych kornetach nosiły święte obrazy (feretrony) w trakcie procesji święta Bożego Ciała. Symbolem istnienia tej niezwykłej grupy stała się studzienka z Bamberką, osobliwy pomnik stojący na Starym Rynku w Poznaniu. Od paru lat działa także Towarzystwo Bambrów Poznańskich pielęgnujące tradycje, poczucie więzi i tożsamości tej grupy, manifestowane co roku w trakcie Święta Bamberskiego (1 sierpnia – dla upamiętnienia daty przybycia pierwszych osadników). Kultywowaniu tradycji służy także otwarte w 2003 r. Muzeum Bambrów Poznańskich działające przy Muzeum Etnograficznym w Poznaniu.
