CEREKWICA
Cerekwica w powiecie jarocińskim w gminie Jaraczewo, leży około 12 km na południowy zachód od Jarocina.
Najwcześniejszy przekaz źródłowy o niej pochodzi z XIV w., jednak można zakładać, że jej metryka jest wcześniejsza. W XV i XVI w. tutejsze ziemie były własnością Cerekwickich wywodzących się z rycerskiego rodu Zarembów i pieczętujących się tym herbem. Od 2 połowy XVI w. występują Marszewscy herbu Rogala oraz Sośniccy herbu Trąby. Około połowy XVII w. posiadłość przeszła w ręce Bojanowskich herbu Junosza, którzy w końcu tego stulecia przystąpili do wznoszenia nowej, okazałej, barokowej rezydencji.
Prace przy jej budowie podjął zapewne Jakub Bojanowski, syn Andrzeja i Florentyny z Mycielskich herbu Dołęga, bądź jego syn, Jan Antoni Bojanowski, burgrabia gnieźnieński i podstoli nakielski, ożeniony z Jadwigą z Belęckich herbu Leszczyc, powtórnie z Ludwiką z Potockich herbu Pilawa. Mimo znacznych prac budowlanych przy nowej rezydencji i towarzyszących jej zabudowaniach, a być może właśnie z tego powodu, majątek został sprzedany. W rękach Rychłowskich i Hutten-Czapskich Cerekwica była do 1867 r. Na przełomie XIX i XX w. wykupiła ją Komisja Kolonizacyjna. Ziemie rozparcelowano, a zabudowania przeznaczono dla utworzonego zakładu wychowawczego dla młodzieży. Placówka o tym samym profilu funkcjonuje tam do dzisiaj.
Barokowy dwór, nieznacznie tylko przebudowany w późniejszym okresie, przetrwał do naszych czasów. Usytuowany dawniej w centralnej części założenia, poprzedzony honorowym dziedzińcem i podjazdem, jest murowaną z cegły, otynkowaną, założoną na prostokątnym rzucie budowlą o dwukondygnacyjnej bryle na kolebkowo sklepionych piwnicach, przykrytą wysokim, czterospadowym dachem. Elewacje, wsparte na niskim cokole i pokryte gładkim dziś tynkiem, przeprute zostały prostokątnymi oknami o regularnym, osiowym układzie, znacznie większymi na poziomie piętra niż na parterze, co wiązało się z funkcją tej kondygnacji pomyślanej jako reprezentacyjne piano nobile.
Część środkowa elewacji frontowej, wydzielona niewielkim uskokiem muru, opracowana była pierwotnie zapewne w formie pozornego ryzalitu zwieńczonego barokowym szczytem. Przekształcono go w końcu XVIII lub na początku XIX w. dobudowanym tutaj kolumnowym portykiem z trójkątnym naczółkiem. Zachowało się natomiast dawne barokowe opracowanie głównego wejścia, umieszczonego w głębokiej półkolistej wnęce, z dwoma również półkolistymi niszami w jej bocznych ścianach. Wejście to prowadziło do obszernej prostokątnej, zajmującej około trzech czwartych głębokości budynku, reprezentacyjnej sieni oświetlonej dwoma oknami flankującymi otwór wejściowy. Przykryto ją sklepieniem kolebkowym z lunetami i ozdobiono dekoracją sztukatorską w formie profilowanej listwy obiegającej obrzeża lunet oraz pole środkowe sklepienia, gdzie być może znajdowała się, lub przewidziana była, polichromia.
Boczne części pałacu miały układ dwutraktowy, niemal symetryczny, z większymi, przykrytymi sufitami z fasetami, pokojami przylegającymi do sieni oraz znacznie mniejszymi przesklepionymi wnętrzami w skrajnych partiach obiektu. Układ wnętrz piętra powtarzał w zasadniczych zarysach rozplanowanie parteru. Obecnie mieści się tu Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy.
Adres:
Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy w Cerekwicy Nowej
63-233 Jaraczewo
Sekretariat Ośrodka- 062 740 97 01
