CHYBY

Chyby, dziś w granicach Poznania, niegdyś były samodzielną miejscowością na północno-zachodnich obrzeżach miasta.

Wieś i dobra ziemskie w Chybach wymieniane są w dokumentach od XV w., kiedy stanowiły własność szeroko rozgałęzionej rodziny Chybskich. W wieku XVI, po licznych sprzedażach i podziałach spadkowych, posiadłość przeszła w ręce spokrewnionej z Chybskimi rodziny Kierskich z pobliskiego Kiekrza, wywodzącej się z rycerskiego rodu Jastrzębców, wzmiankowanych tu do około połowy XVII w. W 1660 roku, ówczesny właściciel wsi, Przecław z Potoka Potocki herbu Pilawa, wzniósł tu niewielką barokową kaplicę, zachowaną do naszych czasów na terenie dworskiego parku. Prawdopodobnie kaplica wchodziła w skład istniejącego wtedy założenia dworskiego.

W 2 połowie XVII w. właścicielami majątku byli Mieszkowscy herbu Odrowąż, a od 1700 r. Suchorzewscy herbu Zaremba. Jak wynika z zachowanych dokumentów, w 1726 r., dwór w Chybach był zrujnowany. Odbudował go, bądź zbudował od podstaw, zapewne w 2 połowie XVIII w. Ignacy Suchorzewski herbu Zaremba i zamieszkiwał w nim do schyłku tego stulecia. W wieku XIX majątek był własnością Czarnkowskich, później Pomorskich, od których przeszedł, około 1880 r., w ręce niemieckie. Na początku XX w. wykupiony został przez Komisję Kolonizacyjną i rozparcelowany. Część z kaplicą, dworem i parkiem kupił w 1921 r. Bernard Massey, wicekonsul Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii, profesor anglistyki Uniwersytetu Poznańskiego, który zamieszkiwał tu do 1939 r.

Barokowy dwór w Chybach zbudowany został, być może w miejscu wcześniejszego, około połowy XVIII w. przez Suchorzewskich herbu Zaremba, przebudowano go i rozbudowano o przyległy z boku aneks w końcu XIX w. oraz w ostatnich czasach. Przebudowy nie zatarły jednak charakterystycznej formy bryły barokowego dworu, wymurowanego z cegły z użyciem kamienia polnego, założonego na prostokątnym rzucie, parterowego z wysokim mansardowym dachem mieszczącym mieszkalną w części kondygnację poddasza.

Elewacje, wsparte na kamiennej podmurówce i pokryte dziś gładkim tynkiem, przeprute są prostokątnymi otworami okiennymi o regularnym układzie, ujętymi dawniej bez wątpienia w obramienia. Środkowa trójosiowa część elewacji frontowej i tylnej opracowane były pierwotnie w formie pozornego ryzalitu zwieńczonego trójkątnym naczółkiem. Ich dawny kształt zatarły częściowo późniejsze przebudowy: nadbudowa szczytu obecnej elewacji frontowej oraz dostawienie arkadowego kolumnowego ganka z tarasem przy elewacji południowej, skierowanej w stronę jeziora oraz ustawionej w jej osi kaplicy.

Zachowały się również pozostałości pierwotnego dwutraktowego rozplanowania wnętrza z elementami dawnego wyposażenia, fragmentami dawnej, barokowej, drewnianej balustrady schodów wmontowanej wtórnie przy nowych schodach.