GŁUPONIE

Głuponie w powiecie nowotomyskim w gminie Kuślin, leżą około 12 km na północny wschód od Nowego Tomyśla i w podobnej odległości na północny zachód od Opalenicy.

Wieś wzmiankowana w przekazach od początków XV w., w 1434 r. stanowiła własność Mikołaja Watta de Głuponie. Jego liczni spadkobiercy przyjęli w końcu XV w. nazwisko Głupońscy i dziedziczyli tę wieś do początku XVII w., kiedy na pewien czas  przeszła w posiadanie Ostrorogów Lwowskich z pobliskiego Lwówka. Później właścicielami Głuponi byli Swinarscy herbu Poraj, Opalińscy herbu Łodzia oraz Węgorzewscy herbu Leszczyc.

W 1717 r. jako właściciel majątku występuje Katarzyna z Dobijewskich Mąkowska. Zapewne drogą koligacji rodzinnych, poprzez małżeństwo jej córki Anny, Głuponie stały się w 1736 r. własnością Jana z Pierzchna Koszutskiego herbu Leszczyc, podsędka ziemi kaliskiej. Z nim łączyć należy budowę nowego, barokowego dworu zachowanego do naszych czasów, chociaż w zmienionej nieco formie.
Od 1765 r., przez kilkadziesiąt lat, posiadłość pozostawała w rękach Urbanowskich. Potem dobra przeszły w ręce Święcickich herbu Jastrzębiec, a jeszcze później Sczanieckich herbu Ossorya i Kamińskich, by w końcu XIX w. stać się własnością niemieckiej rodziny Hardtów z Wąsowa.

Barokowy alkierzowy dwór w Głuponiach zbudowany został około połowy XVIII w. jako siedziba Koszutskich, zapewne w miejscu starszej budowli i przy częściowym wykorzystaniu jej fragmentów. Późniejsze przebudowy dokonywane przez kolejnych właścicieli zmieniły nieco jego architekturę. Największym przekształceniom – za sprawą generalnego remontu przeprowadzonego w połowie lat 70. XX w. – uległo wnętrze.

Dwór zbudowano z cegły, z użyciem kamienia polnego w partii fundamentów. Jest to budowla parterowa, założona na prostokątnym rzucie, zwieńczona wysokim łamanym dachem. Z obu stron do elewacji bocznych przylegają kwadratowe w rzucie aneksy wysunięte nieco przed elewację frontową – po XIX-wiecznej przebudowie nakryte płaskimi dachami ukrytymi za murkami attyk (dawniej zwieńczone na pewno czterospadowymi dachami). Forma alkierzy, o niezwykle grubych murach pozbawionych pierwotnie jakichkolwiek otworów i wspartych na narożach przyporami, nasuwa skojarzenia z bastionami obronnego dworu i pozwala domniemywać, że są to elementy architektury powstałe znacznie wcześniej, w okresie Węgorzewskich lub nawet Lwowskich i wykorzystane przy wznoszeniu nowej siedziby przez Koszutskich.

W jednym z alkierzy zachowało się sklepienie, pozostałe wnętrza zostały całkowicie przebudowane i z dawnego układu przetrwała jedynie sień na osi frotowego traktu.