SOKOŁOWICE

Wieś położona jest na terenie gminy Przemęt, w powiecie wolsztyńskim z dala od głównych tras komunikacyjnych, po południowej stronie drogi prowadzonej z Przemętu przez Bucz do Śmigla.  

Sokołowice wzmiankowane są w dokumentach od schyłku XIV wieku – od tego czasu aż do XVII wieku należały do Sokolnickich. Później odnotowane są rodziny Ossowskich i Skoroszewskich. Na początku XVIII wieku posiadłość kupił Stanisław Mieliński. Około połowy XVIII wieku, w drodze skomplikowanych podziałów spadkowych, majątek przeszedł na pewien czas w ręce Konarzewskich herbu Poraj oraz Szołdrskich herbu Łodzia.

W 1806 roku Sokołowice kupił Antoni Onufry Skarżyński herbu Bończa, który zbudował tu swoją siedzibę – klasycystyczny dwór usytuowany na niewielkim wzniesieniu, być może w miejscu istniejącej tu wcześniej, średniowiecznej budowli.  W posiadaniu Skarżyńskich majątek oraz rozbudowany około połowy XIX wieku dwór pozostawały do 1939 roku.

Sokołowicka siedziba Skarżyńskich to przykład niewielkiej, rzadziej stosowanej, lecz również charakterystycznej dla epoki budowli dworskiej, pozbawionej kolumnowego portyku poprzedzającego główne wejście. Zastąpiono go okazałym, piętrowym pozornym ryzalitem w środkowej partii elewacji frontowej dworu. Ryzalit wysunięty jest znacznie ponad boczne partie parterowego budynku. Dwór założono na prostokątnym rzucie, postawiono na sklepionych piwnicach i zwieńczono naczółkowym dachem.

Elewacje, wsparte na wysokim kamiennym cokole, pokryte są dziś gładkim tynkiem i pozbawione niemal dekoracji, która dawniej ograniczała się zapewne do obramień prostokątnych otworów okiennych i podokapowych gzymsów. Cała dekoracja architektoniczna, podkreślająca cechy stylowe obiektu, skupiona została na elewacji frontowego ryzalitu. Ozdobiony on jest dwoma parami pilastrów o jońskich kapitelach, flankujących główne wejście i umieszczone nad nim okno w osi środkowej. Powyżej kapiteli pilastrów biegnie pas belkowania, fryzu i konsolkowego gzymsu, przerwany w części środkowej, gdzie zaprojektowano dekoracyjne zwieńczenie okna nad głównym wejściem. Całość wieńczy trójkątny naczółek, obwiedziony profilowanym gzymsem, z półkolistym oknem w środkowym polu.

Główne wejście do obiektu poprzedzone zostało szerokimi schodami, prowadzącymi na poziom wysoko posadowionego parteru z sienią na osi oraz zespołem pomieszczeń bocznych w dwutraktowym układzie. W sieni znajdują się schody prowadzące do mieszkalnego w części poddasza.

Wokół dworu, przypuszczalnie jednocześnie z podjęciem prac budowlanych przy siedzibie, rozplanowane zostało niewielkie, założenie parkowe, do którego kompozycji włączono staw o nieregularnej linii brzegów oraz przepływający tędy strumień.