Miasto powiatowe nad Prosną, położone ok. 140 km na południowy wschód od Poznania.
Kanoników regularnych sprowadził do Kalisza w 1358 r. Kazimierz Wielki. Osadził ich przy kościele św. Mikołaja, ufundowanym w 2. poł. XIII w. przez księcia Bolesława Pobożnego. W 1441 r. kościół ten został wyniesiony do godności kolegiaty zakonnej. W 1448 r. obok świątyni wzniesiono murowany budynek klasztorny; w latach 1538-39 przebudowano go i połączono krytym przejściem z kościołem. Obie budowle niszczyły pożary w 1560 i 1609 r. Podczas odbudowy na początku XVII w., przeprowadzonej przez Albina Fontanę, zwiększono wysokość naw bocznych i założono nowe sklepienia. Podczas kolejnego pożaru w 1706 r. runęła wieża; odbudowano ją w stylu neogotyckim dopiero w 1876 r. według projektu Franciszka Tournella, w czasie gruntownego remontu całej świątyni. Wtedy też przebudowano jedną z zakrystii i kapitularz na kaplicę Matki Boskiej Pocieszenia, zwaną też kaplicą polską lub „Pod orłami”. W 1810 r. zlikwidowano konwent kanoników regularnych, odtąd świątynia pełniła funkcję kościoła parafialnego. Po utworzeniu diecezji kaliskiej w 1992 r. dawny kościół klasztorny wyniesiony został do godności katedry.
Gotycka katedra pw. św. Mikołaja jest budowlą trzynawową, halową (od zewnątrz ma bryłę bazyliki), z węższym i niższym prezbiterium oraz wieżą w fasadzie zachodniej. Prezbiterium przykrywa sklepienie gwiaździste z XVI w., nawę główną i boczne – późnorenesansowe sklepienia kolebkowe z lunetami z 1612 r., pokryte dekoracją stiukową w typie tzw. lubelsko-kaliskim. Wyposażenie barokowe i rokokowe z XVII i XVIII w. W polu głównym monumentalnego barokowego ołtarza głównego z 1662 r. znajdował się dawniej obraz Zdjęcie z Krzyża z ok. 1620 r., pochodzący z pracowni Piotra Pawła Rubensa. Obraz spłonął prawdopodobnie podczas pożaru ołtarza w 1973 r.; wiele okoliczności tego zdarzenia do dziś nie zostało wyjaśnionych. Obecnie w jego miejscu znajduje się współczesna kopia obrazu. Polichromię i witraże w kaplicy Matki Boskiej Pocieszenia wykonał w 1919 r. Włodzimierz Tetmajer. Ze względu na swój wystrój – przedstawienie postaci związanych z historią naszego kraju oraz obiegający pomieszczenie fryz ze srebrnych orłów – kaplica nazywana jest też polską lub „Pod orłami”.
Dawny klasztor usytuowany jest po północnej stronie kościoła. Gotycki, później przebudowany, piętrowy budynek wzniesiono na planie prostokąta. W większości pomieszczeń zachowały się dawne sklepienia kolebkowo-krzyżowe i kolebkowe z lunetami.
Zakon Kanoników Regularnych św. Augustyna Kongregacji Laterańskiej Najświętszego Zbawiciela (CRL) wywodzi się z tzw. wspólnot biskupich powstających w IV i V w. Jego ojcem duchownym i prawodawcą był św. Augustyn. Po synodzie laterańskim w 1059 r. zakon zreformowano; rok ten przyjmuje się jako oficjalną datę jego utworzenia. Do Polski kanonicy regularni przybyli już na przełomie XI i XII w. Na terenie Wielkopolski ich pierwsze domy znajdowały się w Kaliszu i Trzemesznie. Obecnie nie ma w Wielkopolsce placówki tego zakonu.Strój kanonika regularnego składa się z sutanny z pelerynką i podwójnymi rękawami; w dni powszednie jest on czarny, w niedziele i święta – biały.
Więcej:
http://www.katedra.kalisz.pl/
www.stary.kalisz.pl/kosciol-sw-mikolaja.html
Artykuł "W cieniu Kaplicy Polskiej" Jolanty Delury- Kalisia Nowa 5-6-7 2007
Adres:
ul. Kanonicka 5
62-800 Kalisz
tel. 062 757 39 19
