Miasto powiatowe położone około 50 km na północny wschód od Poznania, przy drodze do Torunia.
Franciszkanie zostali sprowadzeni do Gniezna w 1259 r. staraniem księcia Bolesława Pobożnego i jego żony błogosławionej Jolenty. Budowę kościoła i klasztoru rozpoczęto ok. 1275 r.; przerwała ją śmierć fundatora w 1279 r. Wkrótce książę Przemysł II rozpoczął budowę klasztoru Klarysek, w którym znaleźć miała schronienie księżna Jolenta. Jednonawowy kościół (oratorium) Klarysek był gotowy prawdopodobnie w 1283 r. Dopiero później przystąpiono do dalszych prac w kościele franciszkańskim. Jego budowę zakończono prawdopodobnie ok. 1295 r. Kościoły oraz zabudowania klasztorne spłonęły w 1613 r. Po odbudowie, a zwłaszcza po gruntownej przebudowie w 2. poł. XVIII w. zatraciły one wiele pierwotnych cech stylowych. W 1836 r. władze pruskie zamknęły klasztor Franciszkanów, rok później ten sam los dotknął klaryski. Klasztor franciszkański zajęło wojsko, dom Klarysek rozebrano na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XIX w. Franciszkanie powrócili do swej dawnej siedziby w 1928 r. W latach 1930-32 przeprowadzili konserwację świątyni, przywracając jej częściowo formy gotyckie. Wtedy też połączono z kościołem dawne oratorium klarysek.
Dziś klasztor Franciszkanów Konwentualnych w Gnieźnie należy do Prowincji św. Maksymiliana Kolbego w Gdańsku. W 1998 r. kościół klasztorny stał się Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia Pani Gniezna.
Wczesnogotycki kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Antoniego jest budowlą jednonawową z wydłużonym prezbiterium. Jego obecna nawa północna to dawne oratorium Klarysek. Barokowy wystrój fasady świątyni pochodzi z końca XVIII w. Kontrastuje z nim późnogotycka wieża dawnego oratorium, wzniesiona w XV w. (jej górną kondygnację dobudowano na początku XVII w.). Prezbiterium nakryte jest wczesnogotyckim sklepieniem krzyżowo-żebrowym. Pseudogotyckie sklepienie nawy głównej założono w latach 1930-32; nawa boczna przykryta jest sklepieniem kolebkowo-krzyżowym z ok. 1614 r. Wyposażenie wnętrza przeważnie barokowe i rokokowe z 2. poł. XVIII w. W ołtarzu głównym znajduje się otoczony czcią wiernych obraz Matki Boskiej Pocieszenia z początku XVII w. W 1997 r. papież Jan Paweł II dokonał koronacji obrazu koronami papieskimi. Na ołtarzu w nawie północnej spoczywa skrzyniowy relikwiarz błogosławionej Jolenty, wykonany przed 1892 r. przez Gabriela Hermelinga z Kolonii.
Barokowy klasztor, wzniesiony w XVIII w. częściowo na gotyckich fundamentach, przylega od północy do prezbiterium kościoła. Jego cztery skrzydła otaczają niewielki wirydarz.
Zakon Braci Mniejszych utworzył św. Franciszek z Asyżu. Regułę zakonną zaaprobował ustnie w 1209 r. papież Innocenty III, a ostatecznie zatwierdził w 1223 r. papież Honoriusz III. Reguła ta nakazywała życie według zasad ewangelicznych, w pokorze i ubóstwie. W przeciwieństwie do powstałych wcześniej zakonów, franciszkanie działali w środowisku miejskim, utrzymując się z jałmużny. Franciszkanie pojawili się na ziemiach polskich już w 1227 r. Spory dotyczące interpretacji ogólnie sformułowanej reguły doprowadzały do licznych podziałów zakonu. Już w 2. poł. XIV w. powstała grupa obserwantów pragnących ścisłego zachowania ideałów franciszkańskich. Na ziemiach polskich ta zreformowana gałąź zakonu (zwana w Polsce bernardynami) pojawiła się w 1453 r. W 1517 r. papież Leon X podzielił franciszkanów na dwa zakony: Braci Mniejszych Obserwantów i Braci Mniejszych Konwentualnych. W wyniku dalszych reform z pierwszego z nich wyłoniły się dwie kolejne formacje, Bracia Mniejsi Ściślejszej Obserwancji (w Polsce obecni od 1587 r., popularnie zwani reformatami) oraz Bracia Mniejsi Kapucyni (działający w Polsce od 1681 r.). Kolejną reformę zakonu przeprowadził w 1897 r. papież Leon XIII. Od tego czasu istnieją trzy gałęzie rodziny franciszkańskiej: Bracia Mniejsi (OFM), w Polsce w zależności od proweniencji zwani franciszkanami, bernardynami lub reformatami, noszący habity brązowe, Bracia Mniejsi Konwentualni (OFMConv), noszący habity czarne oraz Bracia Mniejsi Kapucyni (OFMCap), noszący habity brązowe z charakterystycznymi wydłużonymi kapturami. Trzy węzły na białym sznurze, którym opasują się zakonnicy wszystkich trzech zakonów franciszkańskich, symbolizują śluby zakonne: czystość, ubóstwo i posłuszeństwo.
Więcej:
www.franciszkanie.gniezno.pl
Adres:
ul. Franciszkańska 12
62-200 Gniezno
tel. 61 426 15 56
