LĄD
Wieś w powiecie słupeckim, położona około 4 km na północ od Zagórowa. Ważny punkt na Szlaku Piastowskim.
Pierwsze ślady osadnictwa w Lądzie pochodzą z epoki kamiennej. W VII – VIII w. istniał tu gród strzegący przeprawy przez Wartę, którego rozkwit nastąpił w XII w. Z tego okresu (1136 r.) pochodzi pierwsza pisana wzmianka o grodzie w Lądzie, z którego arcybiskupstwo gnieźnieńskie pobierało dziesięcinę. Upadek grodu w połowie XIII w. zbiegł się z osadzeniem w pobliżu cystersów przez Mieszka III Starego.
Przez trzy stulecia był to zakon niemiecki, Polacy byli przyjmowani jedynie jako „półkonwersi” do prac pomocniczych. W 1550 r. ostatni niemiecki opat Lądu został posądzony o kontakty z innowiercami, na skutek czego przeniesiono niemieckich mnichów do opactwa w Henrykowie. Od tego czasu w opactwie lądzkim rezydowali Polacy.
W wyniku rozbiorów Polski Ląd trafił pod zabór pruski, a majątki kościelne zostały skonfiskowane. Po zmianach politycznych w 1819 r. i przejściu Lądu pod zabór rosyjski opactwo uległo kasacie. W 1850 r. osadzono tu kapucynów, którzy wyremontowali istniejące budynki i zaczęli prowadzić działalność duszpasterską. Ten pomyślny okres zakończyło powstanie styczniowe i aresztowanie ojca Maksyma Tarejwy, który prowadził działalność konspiracyjną. Wkrótce nastąpiła też likwidacja klasztoru.
Po licznych zmianach właścicieli w Lądzie osadzono w 1921 r. salezjanów. W czasie II wojny światowej w latach 1940-41 znajdowało się tutaj więzienie dla polskich księży. Ośmiu z nich zostało w 1999 r. beatyfikowanych przez Jana Pawła II.
Od 1952 r. mieści się tutaj Wyższe Seminarium Duchowne Towarzystwa Salezjańskiego.
Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny i św. Mikołaja Biskupa
W Lądzie z daleka przykuwa uwagę sylwetka kościoła z górującymi nad okolicą wieżami. Jest to świątynia barokowa, której budowa trwała blisko sto lat. Powstała na miejscu wcześniejszej budowli, która została rozebrana. Przy stawianiu kościoła pracowało wielu architektów. Prace rozpoczął Tomasz Poncino w 1651 r., później w latach 1681–89 Jerzy Catenazzi i Jan Koński realizowali projekt królewskiego architekta J. S. Belottiego. W okresie 1728–35 powstała nawa centralna wg Pompeo Ferrariego, której kopułę ozdobił polichromiami Jerzy Neunhertz. Kościół konsekrowano w 1743 r.
Całość wyposażenia pochodzi z okresu budowy świątyni. Znajduje się tu dziewięć ołtarzy z I połowy XVIII w. W prezbiterium znajdują się stalle – jedne z piękniejszych w Polsce. Wykonał je z drewna dębowego i lipowego (figury) ok. 1680 r. cysters Bartłomiej Adrian. Stalle ozdobiono figurami świętych, a w zwieńczeniu umieszczono zrywające się do lotu orły jako symbole modlitwy, natomiast przy wejściu leżące lwy – jako symbole złych mocy deptanych przez zakonników. Zakonnicy zasiadali w stallach w określonym porządku. Miejsce opata znajdowało się pod figurą króla Dawida po prawej stronie, miejsce przeora pod figurą Ezechiasza po stronie przeciwnej.
Nad stallami znajdują się cztery obrazy Adama Swacha. Na jednym z nich przedstawiono mnichów modlących się na jutrzni. Wśród nich spaceruje anioł, który zapisuje imiona zakonników w księdze różnymi literami, w zależności od ich gorliwości na modlitwie.
Ambona została wykonana przez snycerzy z Rydzyny i Rawicza w 1735 r. Ozdobiono ją postaciami czterech ewangelistów, Ojców Kościoła i św. Bernarda z Clairvaux – założyciela zakonu cystersów. Pod amboną znajduje się późnorenesansowa piaskowcowa płyta nagrobna Zofii Borzemskiej z końca XVI w. pochodząca z pierwotnego kościoła. Warto spojrzeć na inny, późniejszy nagrobek opata Antoniego Łukomskiego z symboliczną figurą Chronosa z 1760 r.
Na uwagę zasługują cztery konfesjonały zdobione figurami proroka Dawida, Bolesława Śmiałego, św. Piotra i św. Marii Magdaleny.
Piękne organy wykonał zakonnik Józef Koegler w 1743 r. Zostały one zniszczone w czasie I wojny światowej i odbudowane w pierwotnej formie w latach 1923–25.
