KOTŁÓW

Miejscowość w powiecie ostrzeszowskim, położona ok. 30 km na południe od Kalisza

Romański kościół pw. Narodzenia NMP w Kotłowie należy do najstarszych świątyń w Polsce. Według kronikarza Jana Długosza został on ufundowany w 1108 r. przez Piotra Włostowica zwanego również Duninem jako jeden z 70 kościołów. Taką bowiem pokutę nałożono na niego za uprowadzenie księcia Rusi Wołodara oraz poślubienie księżniczki Marii, którą pierwotnie miał poślubić książę Bolesław Krzywousty.

Była to świątynia orientowana, jednonawowa z krótkim prezbiterium zamkniętym półkolistą absydą. Wybudowano ją z ciosów kamiennych, łączonych na zaprawę wapienną. Mury grubości 1 m wznosiły się na wysokość ok. 9 m. W pierwotnym kształcie kościół zachował się do 1634 r., kiedy dobudowano od południa drewnianą zakrystię. W 1721 r. wzniesiono kamienną wieżę. Kolejna przebudowa miała miejsce w latach 1905-08, kiedy rozebrano absydę i chór, dobudowano transept oraz od wschodu nową absydę z kamienia, nawiązując w ten sposób do pierwotnej budowli. W 1923 r. podwyższono wieżę kościoła, umieszczając w jej wnętrzu trzy dzwony, z których najstarszy pochodzi z 1557 r.

Do dzisiaj we wnętrzu świątyni zachowały się elementy architektury romańskiej. W ścianie wschodniej romańskiego kościoła znajdują się pozostałości dawnych ołtarzy bocznych z cyboriami (murowany baldachim). Było to unikalne rozwiązanie zastosowane w polskim kościele. Po obu stronach ołtarzy zachowały się kamienne krzyże – zacheuszki (miejsca konsekracji świątyni). Po prawej stronie nawy głównej widać wmurowany w ścianę kamień z płaskorzeźbą kroczącego lwa, który zgodnie z miejscową legendą  ma przedstawiać pogańskiego bożka, którego niegdyś czczono na kotłowskim wzgórzu. W czasie prac wykopaliskowych  przeprowadzonych w 2009 r. odkryto fundamenty i mury pierwotnej absydy oraz natrafiono na pozostałości XII-wiecznej krypty romańskiej.

Wystrój kościoła jest znacznie późniejszy, barokowy. W XVIII-wiecznym ołtarzu głównym umieszczono obraz Matki Boskiej Kotłowskiej namalowany w 1605 r. przez Adama Scholtza. Przedstawia on Maryję w otoczeniu aniołów, adorowaną przez św. Wojciecha i św. Stanisława. Obraz ten cieszy się od wieków szczególną czcią wiernych, czego wyrazem była koronacja w 2009 r. Jest on zasłaniany XVIII-wiecznym obrazem św. Mikołaja.

W ołtarzach bocznych znajdują się obrazy św. Anny Samotrzeciej  (po lewej stronie) i św. Rodziny (po prawej stronie).
Na sklepieniu świątyni plafony ze scenami z życia Najświętszej Maryi Panny.
Warto zwrócić również uwagę na XVIII-wieczną chrzcielnicę w kształcie kosza obfitości.

Przy kościele znajduje się cmentarz, na którym aż do XIX w. każda wieś należąca do parafii posiadała swoją własną część, gdzie chowano zmarłych z danej wsi. Została tu pochowana również Anna ze Skarbków Wiesiołowska – matka chrzestna Fryderyka Chopina.

W 1968 r. po śmierci ks. proboszcza doszło w parafii do rozłamu. Część parafian oczekiwała, że miejscowy wikariusz przejmie obowiązki swojego zmarłego poprzednika. Było to jednak niezgodne z decyzją władz kościelnych. Dlatego też ksiądz wikariusz wraz z dużą częścią parafian odszedł do kościoła polsko-katolickiego. Wkrótce wybudowano też w Kotłowie nową polsko-katolicką świątynię. Podział wśród mieszkańców parafii jest czytelny do dnia dzisiejszego.

Ze wzgórzem kotłowskim jest związana stara legenda....

Adres:
Kotłów 1
63-510 Mikstat
tel.  62 731 00 13