Miasto nad Wartą, stolica regionu, województwa i archidiecezji poznańskiej. Ważny punkt na Szlaku Piastowskim.
Nie można dokładnie ustalić daty powstania najstarszego kościoła na Wzgórzu Świetego Wojciecha. Pierwsza wzmianka o nim pochodzi z 1244 r. , kiedy przeniesiono tutaj parafię z kościoła pw. Św. Gotarda. Był to najprawdopodobniej kościół romański, który później wielokrotnie przebudowywano nadając mu formy gotyckie. Pomimo tego, iż kolejne przebudowy miały miejsce na przestrzeni kilku wieków, aż do XVII włącznie, przez cały czas zachowano formy gotyckie. Najciekawsze i najbardziej wartościowe jest sklepienie sieciowe założone nad dobudowaną w XVI w. nawą południową. W tym też okresie nadbudowano nad zakrystią znajdującą się po północnej stronie prezbiterium kaplicę dla bractwa literackiego. Skupiało ono ludzi umiejących czytać i pisać, co w tamtym czasie nie było umiejętnością powszechną. Każdy członek bractwa miał za zadanie w ciągu jednego roku nauczyć czytać i pisać trzech mężczyzn lub ... jedną kobietę.
Ostatni etap przebudowy miał miejsce we wspomnianym już XVII w., kiedy podwyższono i przesklepiono nawę główną i kilkanaście lat później dobudowano po południowej stronie kościoła kaplicę fundacji Macieja Mydelnika również z zachowaniem gotyckich form architektonicznych.
Na dzisiejsze wyposażenie kościoła składa się ołtarz wykonany w 1953 r. w którym umieszczono późnogotycką scenę Wniebowzięcia NMP z połowy XVI w. (sama figura Maryi pochodzi z początków XX w). Jest to jedyny zachowany fragment ołtarza z dawnej kaplicy literackiej. W nawach bocznych znajdują się ołtarze św. Anioła Stróża, św. Antoniego i Opłakiwania Chrystusa. Zostały one zmontowane z zachowanych elementów pochodzących z ołtarzy XVII i XVIII – wiecznych. Ambona, na której przedstawiono wizerunki wybitnych kaznodziejów została wykonana przez Marcina Rożka. Warto też zwrócić uwagę na piękne witraże autorstwa Stanisława Powalisza i Marii Powalisz-Bardońskiej.
W okresie II wojny światowej kościół pw. Św. Wojciecha był jednym z dwóch czynnych świątyń dla Polaków.
W dziejach kościoła w znaczący sposób zapisał się ks. Bolesław Kościelski (proboszcz w latach 1903-25). Zafascynowany sztuką Krakowa zamówił u Antoniego Procajłowicza polichromię wzorowaną na dekoracji kościoła Mariackiego. Z jego też inicjatywy na wzór Skałki krakowskiej urządzono kryptę zasłużonych. Pierwszą wybitną postacią pochowaną w kościele był znany poznański lekarz i społecznik Karol Marcinkowski. Spoczął on w 1923 r. w marmurowym sarkofagu wykonanym przez Marcina Rożka. Uroczyste przeniesienie szczątków z cmentarza świetomarcińskiego stało się wielką manifestacją patriotyczną. Jeszcze w tym samym roku przeniesiono tutaj szczątki Józefa Wybickiego, Andrzeja Niegolewskiego, Antoniego Amilkara Kosińskiego, a ich epitafia umieszczono w kaplicy Mydelnika. Po zakończeniu II wojny światowej spoczęli tu kolejni wybitni Wielkopolanie. Ponieważ z biegiem czasu dotychczasowa krypta okazała się za mała dla wystawionych tu trumien, w 1997 r. otwarto nową przestronną kryptę do której wejście znajduje się po prawej stronie kościoła. Nad wejściem do niej umieszczono napis: Ojczyznę kochamy nie dlatego że jest wielka ale dlatego że nasza.
Obecnie w okresie Bożego Narodzenia przybywają na Wzgórze Świeęego Wojciecha liczne rzesze poznaniaków, aby zobaczyć ruchomą szopkę. W trwającym ok. pół godziny spektaklu przed żłóbkiem przemieszczają się różnorodne postacie. Pochód rozpoczynają pasterze i trzej królowie, dalej maszerują władcy Polski począwszy od Mieszka I i Bolesława Chrobrego, a cały pochód zamykają figurki postaci tworzących współczesną historię.
Więcej:
http://www.swietywojciech.archpoznan.pl/
Adres:
Wzgórze Św. Wojciecha 1
61-748 Poznań
tel. 061 852 69 85
