Miasto powiatowe położone około 80 km na południe od Poznania. Kościół znajduje się przy pl. Metziga.
Pierwszy w Lesznie zbór luterański wzniesiono na tym miejscu w 1635 r. Spłonął w 1656 r. Jego los podzieliła w 1707 r. druga świątynia. Projekt trzeciego z kolei zboru wykonał Pompeo Ferrari, realizatorem budowy był jego bliski współpracownik Jan Adam Stier. Kościół ukończony został w 1715 r. w formie uproszczonej w stosunku do projektu, bowiem w czasie kontrreformacji nie mógł być on okazalszy od pobliskiej świątyni katolickiej (kościół św. Mikołaja). Pomimo tego uchodził za najpiękniejszą świątynię luterańską w Wielkopolsce. Po pożarze z 1790 r. zbór odbudowano w pierwszych latach XIX w. Z tego okresu pochodzi wystrój jego wnętrza. W 1909 r. wieża nakryta została okazałym hełmem, zaprojektowanym w 1743 r. przez Karola Marcina Frantza. W 1977 r. kościół przejęła parafia św. Mikołaja. Podczas kompleksowej renowacji usunięto mocno zniszczałe empory boczne (balkony). W 1982 r. została erygowana parafia rzymsko - katolicka.
Wnętrze kościoła prezentuje typowe dla Pompeo Ferrariego założenie centralne. Przestrzeń nawy wyznacza osiem masywnych filarów, z których dwa wschodnie stanowią obramienie dla ołtarza głównego. Ściany opinają toskańskie pilastry. Stiukowy ołtarz główny pochodzi z 1804 r. W jego centrum krucyfiks wykonany w 1986 r. przez Tomasza Michalika z Rawicza. Ambona pochodzi z początku XIX w. Przy niej tablica upamiętniająca wybitnego kaznodzieję i poetę Johanna Heermanna (1585 – 1647). Za ołtarzem głównym zachowały się płyty nagrobne z pierwszej połowy XVIII w. W kościele zachowała się ozdobna ceramiczna posadzka z k. XIX w.
Lapidarium przy kościele św. Krzyża utworzone zostało w latach 1950 - 1959. Stanowi unikalny zespół ponad stu rzeźbionych w piaskowcu nagrobków od I połowy XVII w. do XIX w. , wolnostojących, na murach świątyni i na murze okalającym plac kościelny. Większość z nich została tu przeniesiona z likwidowanych po II wojnie światowej leszczyńskich cmentarzy protestanckich – braci czeskich, kalwinistów i luteran. Najstarszego nagrobka z 1625 r., przedstawiajacego kowala Nitscha, należy szukać przy południowo zachodnim narożu muru na placu przykościelnym.
W przylegającym do kościoła św. Krzyża budynku dawnej pastorówki mieści się
Muzeum Okręgowe w Lesznie z unikalnym zbiorem tablic epitafijnych i portretów trumiennych.
Więcej:
http://www.krzyz.leszno.pl/
Adres:
pl. Metziga 19
64-100 Leszno
tel. 065 529 91 24
