POZNAŃ

Miasto położone nad rzeką Wartą. Stolica Wielkopolski, województwa wielkopolskiego i archidiecezji poznańskiej. Jest ważnym ośrodkiem na Szlaku Piastowskim.

Jest to jeden z najcenniejszych kompleksów leśnych Poznania. Położony w południowym klinie zieleni, składa się ze zbiorowisk roślinnych, które w naturalny sposób reprodukują się tam od ponad 2000 lat.

Na terenie Lasu Dębińskiego w Poznaniu ostały się dziś relikty dawnych typów roślinności, których sukcesja ustaliła się w ostatecznej formie ok. 2000 lat temu. Mowa tu przede wszystkim o łęgu jesionowo-olszowym i łęgu topolowo-wierzbowym. Fenomen Lasu Dębińskiego polega na tym, że nie stanowi on klasycznej monokultury, np. sosnowej, nasadzonej ręką człowieka, a raczej las najbardziej – mimo kilkusetletniej antropopresji – zbliżony do naturalnego.

Dzięki temu w obszarze Dębiny, sięgającym 80 hektarów, żyje od  80 do 100 gatunków ptaków, w tym wiele chronionych. Wiele z nich ma tu swoje stanowiska lęgowe. Liczne są też gatunki płazów i gadów, a także ryb, zasiedlających relikty starorzeczy, zagospodarowanych w stylu krajobrazowym jako stawy śródleśne o bogatej strefie litoralnej. Fenomenem Lasu Dębińskiego jest zespół kilkuset wiekowych dębów szypułkowych. Słynna botaniczka i działaczka ochrony przyrody Helena Szafran datowała niektóre z nich na czasy króla Zygmunta Augusta. Na obszarze Dębiny znajduje się największe w Poznaniu zbiorowisko drzew, uznanych za pomniki przyrody oraz mających cechy pomnikowe. To w dużej mierze z powodu ich obecności na obszarze Lasu Dębińskiego Rada Miasta Poznania wprowadziła dwie formy specjalnej ochrony prawnej przyrody – Użytek Ekologiczny Dębina 1 i Użytek Ekologiczny Dębina 2.

W dawnych wiekach Las Dębiński należał do zakonu karmelitów trzewiczkowych, którzy posiadali swój konwent przy kościele pod wezwaniem Bożego Ciała. Czerpali oni zyski z gospodarki leśnej. Na początku XVIII wieku, podczas najazdu na Poznań w trakcie działań III wojny północnej (1700-1721), Szwedzi wykarczowali w Dębinie ponad 300 wiekowych dębów. W okresie zaboru pruskiego, w związku z kasatami zakonów i sekularyzacją dóbr kościelnych, obszar Dębiny stał się własnością państwa zaborczego. Najpierw pałacyk leśny, zwany też myśliwskim kazała tu pobudować ok. 1820 r. księżna Ludwika Radziwiłłowa, wywodząca się z pruskiego domu panującego żona namiestnika Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Później państwo pruskie podarowało Las Dębiński miastu (pod pruską administracją zaborczą) i od lat 80. XIX wieku upowszechnił się zwyczaj wypoczynku mieszkańców miasta w lesie.

Tuż przed I wojną światową (1914-1918) Prusacy planowali utworzenie na Dębinie wielkiego portu przemysłowego, który przyniósłby kres lasowi w tym miejscu.  W okresie międzywojennym o ochronę Dębiny apelowali polscy botanicy i pionierzy ochrony przyrody, łącząc tę działalność z edukacją patriotyczną. W związku z utworzeniem w podmokłych lasach Dębiny ujęć wody pitnej dla rozrastającego się miasta Poznania, w latach 20. i 30. doszło tam do obumarcia wielu drzew. W tej sprawie podjęto działania ratunkowe, dzięki którym współcześnie możemy nadal cieszyć się tym lasem. Ze względu na ujęcia wody pitnej, połowa kompleksu leśnego Dębiny, położona od strony Warty jest trwale niedostępna dla wypoczywających w lesie ludzi.

Więcej:
Przewodnik po wybranych parkach i lasach Poznania / Jacek Zientarski. - Poznań, 2004. - il. mapy 
Miasto Poznań i okolica / Helena Szafran. - Poznań, 1959. - il., mapy

Użytek ekologiczny Dębina. Przewodnik dla średniozaawansowanych. 
Użytek ekologiczny Dębina. Dzięciołowe opowieści o Dębinie.