CHOCZ

Wieś Chocz (powiat pleszewski), posiadająca niegdyś przez pewien czas prawa miejskie, leży około 11 km na północny wschód od Pleszewa.

Wzmiankowana w przekazach od 1294 r. stanowiła dziedzictwo rycerskiego rodu Porajów Chodeckich. W XVI w. należała do Marszewskich herbu Rogala, którzy w okresie reformacji oddali miejscowy kościół braciom czeskim. Marszewscy mieszkali w obronnym dworze lub zamku, zajmowanym następnie przez koeljnych właścicieli - Mycielskich herbu Dołęga.

Na początku XVII w. Chocz przeszedł w ręce Lipskich herbu Grabie. W 1620 r. Andrzej Lipski, biskup kujawski i warszawski, usunął z Chocza braci czeskich, sprowadził  zakon reformatów oraz ufundował i zbudował nową kolegiatę na wyspie Prosny w pobliżu zamku, a następnie założył i uposażył przy niej kolegium kanoników.

W latach 80-90. XVIII w. jeden z kolejnych infułatów z tej rodziny, Kazimierz Lipski herbu Grabie, zbudował nowy, późnobarokowy pałac infułacki przy kolegiacie. Pałac wzniesiony został w miejscu istniejącej tu wcześniej budowli, z częściowym wykorzystaniem jej murów i fundamentów ze sklepionymi kolebkowo i krzyżowo piwnicami. Założony na prostokątnym rzucie jest murowaną, dwukondygnacyjną budowlą zwieńczoną wysokim mansardowym dachem, o otynkowanych elewacjach z prostokątnymi, ujętymi w uszakowe obramienia, otworami okiennymi o regularnym osiowym układzie. W elewacji frontowej zaprojektowano trójosiowy ryzalit rozczłonkowany parami pilastrów oraz kolumnami ujmującymi główne wejście w części środkowej. Ponad gzymsem koronującym ryzalit wprowadzono niewielki trójkątny naczółek z dekoracją przedstawiającą kartusz z herbem Grabie podtrzymywanym przez dwa lwy.

Reprezentacyjna kondygnacja piano nobile umieszczona została na piętrze, ponad sklepionymi w znacznej części pomieszczeniami parteru. Prowadziły na nią schody w zaprojektowanym centralnie westybulu. Na piętrze była też sala infułatów. Zajmującą całą szerokość zachodniej części budynku salę zdobiła bogata dekoracja sztukatorska, przedstawiającą ujęte w medaliony popiersia infułatów kolegiaty chockiej: biskupa krakowskiego Andrzeja Lipskiego (zm. 1631 r.), kanclerza włocławskiego Świętosława Lipskiego (zm. 1663 r.), kanonika gnieźnieńskiego Aleksandra Bykowskiego (zm. 1685 r.), proboszcza gnieźnieńskiego Stanisława Lipskiego (zm. 1711 r.), kardynała Jana Aleksandra Lipskiego (zm. 1746 r.), kanonika gnieźnieńskiego Jana Lipskiego (zm. 1735 r.), opata lubińskiego Michała Lipskiego (zm. 1780 r.) i Kazimierza Lipskiego (zm. 1797 r.). Dekorację sali dopełniały emblematy muzyczne, postacie alegoryczne oraz orzeł pośrodku plafonu z insygniami infułatów oraz datą 1790 r.

 W 1819 r., po konfiskacie dóbr kościelnych i likwidacji kolegiaty, kościół zmieniony został na parafialny, a pałac infułatów zaczął pełnić funkcję plebanii. Obecnie plebania zamieszkiwana jest przez Zakon Braci Mniejszych Franciszkanów Prowincji Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny.

Adres:
Klasztor Franciszkanów
ul. Staszica 6
63-313 Chocz
tel 062 741 53 12