GUŁTOWY

 Gułtowy w powiecie poznańskim w gminie Kostrzyn, leżą około 30 km na południowy wschód od Poznania.

W średniowieczu było to dziedzictwo Grzymalitów, od początku XVI  do schyłku XVII w. - rodu Leszczyców Gułtowskich. Na przełomie XVII i XVIII w. wzmiankowani są Łukomscy oraz Soboccy, po nich Skaławscy herbu Nałęcz. W 1 połowie XVIII w. właścicielami Gułtów zostali Słuccy.

W posiadaniu Wojciecha Słuckiego, który mieszkał zapewne w istniejącym tutaj drewnianym dworze, pozostawały dobra ziemskie do schyłku lat 70. XVIII w. Na przełomie lat 70. i 80. pojawiają się Bnińscy herbu Łodzia. Z inicjatywy Ignacego z Bnina Bnińskiego herbu Łodzia, starosty średzkiego i rotmistrza wojsk koronnych, ożenionego z Franciszką z Bnińskich, zbudowany został nowy pałac, w którym zamieszkał następnie jego syn, Aleksander, ożeniony z Marią z Radziwiłłów. W 1821 r. gościł u nich, w czasie swojej drugiej podróży po Wielkopolsce, Julian Ursyn Niemcewicz.

W rękach Bnińskich Gułtowy były do 1939 roku. Ostatnim ich właścicielem był Adolf Rafał Bniński herbu Łodzia,  wojewoda poznański w latach 1923-1929.
Wzniesiona w latach 1779-1785 rezydencja stylowo usytuowana jest na pograniczu dwóch epok – jej barokowa architektura ma już pewien odcień klasycyzmu. Nie jest też w pełni ani dworem, ani pałacem, przez co umieścić ją należy na pograniczu dwóch typów rezydencji.

Prace przy jej budowie podjęte zostały w 1779 r. przez Seweryna Bnińskiego. Rok później budową zajął się Ignacy Graff, nadworny architekt Sułkowskich z Rydzyny. To jemu należy przypisać ostateczny kształt barokowej rezydencji. Po jego wyjeździe prace doprowadzili do końca budowniczy Jan Richter z Poznania i architekt Józef Rossa z Gniezna, a sztukateriami we wnętrzu zajął się Karol Brożyński ze Środy.

Nowa siedziba Bnińskich, elewacją frontową zwrócona na południe, wznosi się przy brzegu niewielkiego stawu, a tym samym pozbawiona została honorowego dziedzińca,  nieodzownego elementu barokowego założenia. Odstępstwo od dawnych zasad widoczne jest również w funkcji i kompozycji przestrzennej wnętrza pałacu z reprezentacyjną kondygnacją na poziomie parteru, z jednoczesnym wprowadzeniem na tej kondygnacji apartamentów prywatnych właścicieli.

Pałac jest dwukondygnacyjną budowlą posadowioną na wysokich sklepionych piwnicach, z wyższą reprezentacyjną kondygnacją parteru i niskim piętrem. Prostokątną w rzucie, zwieńczoną czterospadowymi dachami bryłę kształtują trójosiowe ryzality wysunięte bardziej w partiach bocznych budynku oraz ryzalit środkowy, który wydzielony jest jedynie niewielkim uskokiem muru, lecz zaakcentowany formą wysuniętego mansardowego dachu nad nim i trójkątnym naczółkiem – umieszczono w nim herb Łodzia Bnińskich w otoczeniu panoplii.
Elewacje, pokryte tynkiem, z prostokątnymi na parterze i kwadratowymi na piętrze oknami o regularnym osiowym układzie, ozdobione zostały na wszystkich narożach boniowaniem. Elewacja frontowa poprzedzona została wysokim podmurowanym podjazdem umożliwiającym dostęp na poziom parteru.

Na parterze, o dwutraktowym układzie wnętrza w partii środkowej, z sienią i salonem na osi, zaprojektowano w ryzalicie zachodnim dwukondygnacyjną salę balową. W przeciwległym ryzalicie wschodnim usytuowano zespół apartamentów prywatnych właścicieli. Wnętrza te miały niegdyś bardzo bogaty wystrój i wyposażenie, ozdobione były sztukateriami i polichromiami, dekoracyjnymi posadzkami, piecami, kominkami i stolarką drzwiową. Przetrwały nieliczne tylko pozostałości, wśród których na uwagę zasługuje, między innymi, stiukowa, utrzymana w tonacjach szarości, okładzina ścian tzw. saloniku marmurowego.
Na terenie założenia parkowego zachowała się oficyna zbudowana około 1780 r. także według projektu  Ignacego Graffa.

3 września 2009 r. pałac uległ poważnym uszkodzeniom na skutek pożaru.

Obecnie mieści się tutaj ośrodek konferencyjny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.