KOPASZEWO

Wieś położona w gminie Krzywiń w powiecie kościańskim, około 16 km na południowy wschód od Kościana.

Najwcześniejsze przekazy dotyczące Kopaszewa pochodzą z XIV wieku i odnotowują tu własność rycerskiego rodu Łodziów, później Kopaszewskich herbu Łodzia, wzmiankowanych w dokumentach do schyłku XVI wieku. Wtedy majętność przeszła w ręce Bojanowskich herbu Junosza. Ostatni z nich, Wojciech Bojanowski, ożeniony z Zofią z Zakrzewskich zmarł bezpotomnie, a majątek drogą podziałów spadkowych, około 1667 roku, stał się na pewien czas własnością Zakrzewskich. Poprzez małżeństwo Zofii z Kierskich Zakrzewskiej z Władysławem Skórzewskim herbu Drogosław, Kopaszewo ponownie zmieniło właścicieli na początku XVIII wieku i pozostało własnością Skórzewskich do około połowy XIX stulecia.

W 1781 roku dobra przejął Ludwik Skórzewski, szambelan królewski, ożeniony z Teodorą z Niegolewskich, powtórnie z Honoratą z Brzechwów. Z jego inicjatywy zbudowana została w Kopaszewie nowa siedziba. Po śmierci Ludwika, Kopaszewo objął jego syn Antoni, który gospodarował tu wraz z matką. Na ich zaproszenie gościł w kopaszewskim pałacu przez dwa tygodnie sierpnia 1831 roku, Adam Mickiewicz.

O pobycie Mickiewicza w Kopaszewie z Podróże z Panem Tadeuszem

Po przedwczesnej śmierci Antoniego Skórzewskiego majątkiem przez pewien czas zarządzała matka, Honorata z Brzechwów, a w 1844 roku dobra zostały sprzedane gen. Dezyderemu Chłapowskiemu herbu Drya, właścicielowi Turwi i pobliskiego Rąbinia, oficerowi wojsk napoleońskich, uczestnikowi powstania listopadowego, ożenionemu z Antoniną z Grudzińskich (siostrą Joanny, żony Wielkiego Księcia Konstantego).

Siedzibą Dezyderego Chłapowskiego był pałac w Turwi, Kopaszewem zarządzał początkowo syn Stanisław, poźniej córka Zofia, żona Jana Koźmiana. W 1862 roku posiadłość kopaszewską otrzymał (po ślubie z Anną Chłapowską z Czerwonej Wsi) najmłodszy z synów generała, Kazimierz i gospodarował tu przez niemal 50 lat – do śmierci w 1916 roku. Ostatnim właścicielem majątku był jego syn, Mieczysław, ożeniony z Wandą z Potworowskich, komandor Polonia Restituta i orderu Grzegorza Wielkiego, rozstrzelany przez Niemców na rynku w Kościanie w październiku 1939 roku.

Podczas prac budowlanych przeprowadzonych w pałacu przez Mieczysława Chłapowskiego w latach 1921-1923 zmieniono układ funkcjonalny, przenosząc pomieszczenia reprezentacyjne na parter. Przy okazji założono kanalizację, wodociągi, elektryczność i centralne ogrzewanie. W elewacjach pałacu, poza likwidacją wtórnych aneksów, poprawiono proporcje kolumn portyku i przywrócono napis Każdy w swoim guście umieszczony tam jeszcze przez Skórzewskich. Pewnym modyfikacjom uległa artykulacja elewacji.

W kopaszewskim pałacu znajdowały się niegdyś bogate zbiory, wśród nich obszerna biblioteka, galeria obrazów z serią malowideł pędzla Bacciarellego, liczne obrazy autorstwa Brandta, Juliusza Kossaka, Wyczółkowskiego i Fałata oraz portrety rodzinne. Zachowany do naszych czasów pałac jest murowaną, założoną na prostokątnym rzucie budowlą z dobudówkami bocznymi, o dwukondygnacyjnej bryle, nakrytej czterospadowym dachem. Pokryte dziś gładkim tynkiem elewacje, o regularnym rytmie osi prostokątnych okien w gładkich obramieniach, pozbawione są dekoracji i artykulacji widocznej jeszcze na fotografiach z 1912 roku – zwieńczone jedynie kostkowym fryzem i podokapowym gzymsem. Monumentalny portyk na osi elewacji frontowej, zwróconej na południe, wsparty na czterech jońskich kolumnach, zwieńczony jest trójkątnym naczółkiem z półkolistym oknem w polu środkowym. W elewacji tylnej (ogrodowej) znajduje się płytki, pozorny ryzalit o elewacji rozczłonkowanej pilastrami o kompozytowych kapitelach, zwieńczony również trójkątnym naczółkiem.

We wnętrzu, o dwutraktowym układzie z obszerną sienią i salonem na osi oraz zespołem pomieszczeń bocznych, zachowały się pozostałości dawnego wystroju, w większości z końca XIX i początku XX wieku.

Wokół pałacu rozplanowany został na przełomie XVIII i XIX wieku regularny ogród. Przekształcono go około połowy XIX wieku w krajobrazowe, w typie angielskim, założenie parkowe, zaprojektowane przy udziale ogrodnika planisty Augustyna Denizota, sprowadzonego z Francji przez Węsierskich do Zakrzewa.

O historii pałacu i jego mieszkańców można się dowiedzieć rozwiązując quest Z Chłapowskim i Mickiewiczem ścieżkami Kopaszewa. 

Obecnie w pałacu mieści się oddział Zakładu Nasienno-Rolnego "Danko".