KRZEŚLICE
Krześlice są niewielką wsią położoną w gminie Pobiedziska w powiecie poznańskim, około 5 km na północny zachód od Pobiedzisk, przy bocznej drodze prowadzącej do Kiszkowa.
Wieś i dobra ziemskie w Krześlicach, wzmiankowane w przekazach pisanych od XIV w., należały początkowo do Wronczyńskich, właścicieli pobliskiego Wronczyna, w późniejszych czasach do różnych, zmieniających się dosyć często rodzin. W ciągu XVI i na początku XVII w. dokumenty odnotowują tu Przecławskich, w późniejszych czasach Mieszkowskich, Strzałkowskich, Morawskich i Cieleckich, od których na początku XVIII w. posiadłość kupili Gliszczyńscy, wzmiankowani przez pewien czas, obok Rogalińskich, jako współwłaściciele i pozostający tu do lat 60. XVIII w.
Na początku lat 70. XVIII w. majętność krześlicka przeszła w ręce rodziny Białobłockich herbu Ogończyk, którzy osiedlili się tutaj i zamieszkali w barokowym dworze pełniącym funkcję siedziby właścicieli do czasu zbudowania nowego pałacu. W 1838 r. Paulina z Białobłockich wyszła za Anastazego Radońskiego herbu Jasieńczyk, syna Piotra i Joanny z Kierskich, wnosząc mu w posagu dobra krześlickie. Zamieszkali początkowo zapewne we wspomnianym dworze, a następnie w nowej neogotyckiej rezydencji zrealizowanej w latach 60. XIX w. Odziedziczył ją następnie ich syn Zygmunt, który w 1886 r. zamienił majątek z hr. Georgiem von Lüttichau, dając mu Krześlice w zamian za wieś Rzeżewo.
Georg von Lüttichau częściowo przebudował pałacu. Dodał trójboczne aneksy i niską wieżę od południa, na której zachowała się metalowa chorągiewka z inicjałami G. v. L. W 1899 r. posiadłość przeszła w ręce rodziny von Brandis. Pozostawali oni tu do lat 30. XX w. Wtedy majątek przejęty został przez bank Kwilecki-Potocki i rozparcelowany.
Pałac krześlicki zaprojektowany i zrealizowany został jako murowana, otynkowana, dwukondygnacyjna budowla o horyzontalnie zakomponowanej, zróżnicowanej bryle założonej na wydłużonym rzucie, zbliżonym nieco do litery „H”. Prostokątna, ustawiona kalenicowo część środkowa flankowana jest z obu stron dwoma, postawionymi do niej prostopadle skrzydłami wysuwającymi się znacznie przed lico jej elewacji frontowej i tylnej. W osi elewacji frontowej (zwróconej na zachód) i tylnej zaprojektowano pozorne, zamknięte schodkowymi szczytami ryzality poprzedzone wielobocznymi, parterowymi aneksami z tarasem na piętrze. Elewacje skrzydeł i wspomnianych ryzalitów wieńczą uskokowe oraz schodkowe szczyty najeżone wieżyczkami i sterczynami nadającymi rezydencji specyficzny, romantyczny, neogotycki charakter stylowy. Całości dopełnia masywna, czworoboczna wieża zbudowana przy elewacji bocznej północnego skrzydła pałacu, zwieńczona krenelażem z nadwieszonymi wieżyczkami akcentującymi naroża.
W pokrytych tynkiem elewacjach wprowadzono otwory okienne o zróżnicowanym układzie i wykroju; prostokątne, ostrołukowe i zamknięte łukiem Tudorów, różnym w zależności od elewacji, kondygnacji oraz wnętrza które oświetlały. Część z nich ujęta została w charakterystyczne dla neogotyku obramienia o profilowanych rozglifieniach, część natomiast zwieńczona nie mniej charakterystycznymi nadokiennikami w formie odcinków gzymsu powtarzających kształt górnego obrzeża otworu okiennego lub drzwiowego, załamujących się ku dołowi i zakończonych niewielkimi wspornikami. W zwieńczeniu elewacji przeprowadzono machikułowy fryz obiegający również skrzydła boczne.
W latach 80. XX w. pałac zaczął popadać w ruinę. Zniszczeniu uległa wtedy cześć elewacji oraz niemal całkowicie jego wnętrza. Staranne prace remontowo-konserwatorskie przeprowadzone w latach 90. przywróciły rezydencji dawną świetność – nie przetrwało jednak niemal nic z dawnego wystroju i wyposażenia pomieszczeń. Zachowało się jednak ich pierwotne rozplanowanie, w zasadniczych zarysach dwutraktowe z sienią na osi, w której usytuowane zostały schody prowadzące na piętro. Dodatkowe, boczne klatki schodowe zlokalizowano w wieżach. Reprezentacyjne wnętrza rezydencji skupiały się przede wszystkim w środkowej części pałacu, gdzie zlokalizowana została wielka sala przechodząca przez oba trakty budynku, przylegająca do sieni od północy. Po jej przeciwległej stronie był zespół salonów łączących się z apartamentami prywatnymi znajdującymi się w ryzalitach parteru oraz na piętrze.
Całości kompozycji romantycznego założenia dopełniał malowniczy park w typie krajobrazowym rozplanowany wokół pałacu, z eliptycznym gazonem przed jego elewacją frontową oraz nieregularnym układem zieleni i alejek w jego dalszej części.
Obecnie w pałacu znajduje się hotel i restauracja
Więcej:
www.palacwkrzeslicach.pl
Adres:
Krześlice 1
62 - 010 Pobiedziska k. Poznania
