PĘPOWO

Miejscowość w powiecie gostyńskim leży na uboczu, z dala od głównych tras komunikacyjnych,  około 15 km na południowy wschód od Gostynia.

Wieś wzmiankowana od 1357 r., obejmowała część ziem należących do miejscowości Chociszewice i występowała pod tą nazwą. Należała wtedy do rycerskiego rodu Chociszewskich herbu Junosza, którzy zbudowali tu obronny dwór lub zamek. Jego pozostałością jest kopiec na wyspie dawnego stawu, połączonego z brzegiem groblą.

Nowa siedziba Chociszewskich wzniesiona została w XVI w., w pewnym oddaleniu od zrujnowanego już wtedy zamku. Około połowy tego stulecia przeszła w ręce Siedleckich herbu Odrowąż, a u schyłku XVI w., poprzez małżeństwo z Anną Siedlecką, właścicielem majątku został Melchior z Konarzewa Konarzewski herbu Wręby. Jego wnuk Adam Florian Konarzewski, ożeniony z Zofią z Opalińskich herbu Łodzia, znany jako fundator kościoła i klasztoru Filipinów na Świętej Górze pod Gostyniem, wzniósł (na pewno przed 1676 r.) w Pępowie nową, okazałą, barokową rezydencję. Po nim, w 1695 r.  Pępowo objął jego syn Filip.

Zbudowana u schyłku XVII w. barokowa rezydencja Konarzewskich przetrwała w zasadniczym kształcie do dziś (mimo XVIII-wiecznej przebudowy). To murowana, otynkowana, dwukondygnacyjna budowla z kondygnacją piętra wyższą niż przyziemie, zwieńczona wysokim dachem. Założona jest na rzucie prostokąta z nieznacznie zryzalitowaną środkową partią elewacji frontowej i tylnej oraz przylegającymi po bokach dwukondygnacyjnymi pierwotnie alkierzami – skrzydłami wysuniętymi znacznie przed lico elewacji frontowej.

Charakterystyczny dla budowli tego czasu był zgeometryzowany i symetryczny układ oraz kompozycja przestrzenna wnętrza pałacu, z sienią i salonem na osi w kondygnacji przyziemia oraz wielką, wyższą od pozostałych wnętrz, salą balową na piętrze wypełniającą w całości przestrzeń ryzalitów. Przed pałacem znajdował się obszerny dziedziniec z podjazdem, a za budynkiem – ogród poprzecinany kanałami, z których jeden przepływał wzdłuż elewacji ogrodowej, a przerzucony przez niego mostek prowadził wprost do znajdującego się w przyziemiu wejścia do salonu.

Pałac w Pępowie jest być może dziełem Tylmana z Gameren lub współpracującego z nim architekta królewskiego Józefa Szymona Belottiego.

Chociszewicką majętność wniosła w wianie Maciejowi Mycielskiemu herbu Dołęga, chorążemu poznańskiemu, córka Filipa, Weronika. Odziedziczył ją następnie ich syn, Józef , starosta koniński, ożeniony z Franciszką z Koźmińskich herbu Poraj, który w końcu lat 60. XVIII w. podjął prace przy przebudowie rezydencji.  Zmiany objęły nie tylko sam budynek, ale również organizację i kompozycję jego otoczenia z dwoma dziedzińcami poprzedzającymi pałac. Pierwszy z nich, avant cour, flankowany po bokach budynkami stajni, wozowni i mieszkań dla służby, oddzielony był ogrodzeniem z trzema bramami od honorowego dziedzińca – cour d’honneur, ujętego symetrycznie ustawionymi oficynami. Oficyny połączono, skośnie ustawionymi murami z półkolistymi prześwitami, z narożami alkierzy, które zostały obniżone do wysokości jednej kondygnacji, zwieńczone wysokimi czterospadowymi i podwójnie łamanymi dachami.

Ryzalit frontowy zwieńczony został trójkątnym naczółkiem, ryzalit elewacji tylnej rodzajem attyki, w którą wkomponowano rokokowy kartusz. Ponad nimi zaprojektowana została, jako główna dominanta, kopułowa nadbudowa mansardowego dachu z lukarnami. Główne wejście na osi elewacji frontowej poprzedzone zostało gankiem wspartym na czterech filarach.

Prawdopodobne prace te wykonywał Ignacy Graff, który mógł również zmodernizować wnętrza. Przebudowano schody, tworząc bardziej reprezentacyjną dwubiegową klatkę schodową.

Pępowo było w posiadaniu Mycielskich do około 1880 r. Później na krótko przeszło w ręce Radziwiłłów, od których kupił je Adolf Hansemann. W jego czasach przebudowane zostało częściowo wnętrze pałacu. Przedzielona i obniżona została sala balowa, a nowy salon ozdobiono wykonanymi na płótnie malowidłami przedstawiającymi pejzaże włoskie.

Obecnie pałac w Pępowie jest własnością prywatną.