GOŁUCHÓW

Wieś gminna w powiecie pleszewskim, położona ok. 15 km na północny wschód od Kalisza.

Park w Gołuchowie to największy spośród parków otaczających zamki i pałace w Wielkopolsce i jedno z najcenniejszych założeń krajobrazowych w Polsce. Całe założenie liczy blisko 160 hektarów powierzchni. Dziś rośnie w nim około 600 gatunków drzew i krzewów, w tym wiele egzotycznych. Niezwykle piękne są aleja lipowa i lipowo-grabowa założone przez Jana Działyńskiego w połowie XIX wieku. Spotkać tu można 262 drzewa o wymiarach pomnikowych oraz 50 drzew okazowych, w tym dęby o obwodach dochodzących do 500 cm.

Początki parku datuje się na rok 1853, kiedy to gołuchowski majątek objął Jan Działyński. Wtedy zamek otaczało zaledwie 10 hektarów zaniedbanego ogrodu, ze starym szpalerem grabowym. Prace przy nowym założeniu, zanim nabrało ostatecznego kształtu, trwały niemal pół wieku. Ostatecznie jego obszar ustalono dopiero w roku 1874. Wtedy też, zaczęły nadchodzić od słynnych francuskich ogrodników, sadzonki drzew i krzewów, zamówione wcześniej przez żonę Jana Działyńskiego, Izabellę z Czartoryskich. I choć nad pracami czuwał i nimi kierował gołuchowski ogrodnik, Adam Kubaszewski, to jednak właściciele Gołuchowa aktywnie w zakładaniu parku uczestniczyli. Ogród otaczający rezydencję był ich wspólną pasją.

W 1895 roku powierzchnia parku, mającego niezwykłe walory dendrologiczne, wynosiła już 151 hektarów. Przy parku istniały też: szkółka iglaków, drzew i krzewów owocowych, ogród owocowo-warzywny, zachowane do dzisiaj oszklone winnice, a także ananasarnia i oranżerie.

Gołuchowski park można podzielić na kilka różniących się między sobą części. Stary Park (13 ha) to najbliższe otoczenie zamku, gdzie Jan i Izabella Działyńscy prowadzili pierwsze nasadzenia. To właśnie w nim rosną dwie stare aleje: grabowo-lipowa z 1856 roku i lipowa z 1857 roku. Zachowały się tu też m.in. cyprysik nutkajski, żywotnik olbrzymi, świerk pospolity, miłorząb dwuklapowy. Nowy Park (24 ha) porastają buki i dęby, porozdzielane rozległymi polanami.

Zachodnia część parku zwana jest Dziką Promenadą (12 ha). Można tu spotkać m.in. pięciorniki, świerki i tawuły. Jedną z głównych ścieżek parkowych, z której rozciągają się piękne widoki, jest Słoneczna Promenada (5 ha). Rosną tu dorodne dęby (czerwony i błotny) oraz modrzewie europejskie.

Starodrzew z pomnikowymi dębami porasta część parkowo-leśną (89 ha), a na powierzchni około 5 ha powstaje ogród ozdobny.

Poważnym zniszczeniom park uległ zimą 2007 roku. Wichura, która wtedy tędy przeszła powaliła około 220 starych drzew.

Park, rozłożony jest po obu stronach rzeczki Ciemnej, na której – dla celów widokowych – utworzono stawy. W dawnej „Oficynie”, w „Powozowni” i „Owczarni” czynne są dziś ekspozycje związane z tematyką leśną. Te budynki, zabytkowy park-arboretum oraz Pokazowa Zagroda Zwierząt z żubrami, konikami polskimi, danielami i dzikami, przylegająca do części parkowo-leśnej, wchodzą w skład funkcjonującego (od 1987 roku) na terenie gołuchowskiej rezydencji Ośrodka Kultury Leśnej.

Przez park prowadzą dwie ścieżki questowe Śladami Izabeli z Czartoryskich Działyńskiej i Wędrówki dendrologiczne, na końcu których czeka niespodzianka!