Wewnątrz, jak wynika z zachowanych lustracji zamku, na parterze mieściło się archiwum i pomieszczenia gospodarcze, na pierwszym piętrze wielka sklepiona sala wsparta na dwu słupach, główne reprezentacyjne pomieszczenie poprzedzone dwoma sieniami niezbędnymi dla zachowania etykiety przy wizytach królewskich. Na drugim piętrze znajdowała się, obok innych pomieszczeń, izba stołowa przykryta stropem, wyposażona w piec, kominek oraz galeryjkę dla muzyków. Nie przetrwało nic z wystroju tamtej budowli, z wyjątkiem fragmentów ceramicznych posadzek i kształtek ceglanych, świadczących o istnieniu sklepień żebrowych, oraz dwu fragmentów wykonanych z piaskowca, profilowanych gzymsów, zapewne nadokiennych, odnalezionych w czasie prac archeologicznych. Wzdłuż budynku od strony zachodniej biegł ganek strażniczy, a XIII-wieczna wieża została wtedy nadbudowana.

W takiej formie zamek przetrwał do potopu szwedzkiego, kiedy został uszkodzony podczas ostrzału artyleryjskiego. W następnych latach odbudowano go, o czym świadczy chociażby fakt, że ówczesny starosta generalny Rafał Leszczyński przyjmował tutaj w 1694 r. córkę Jana III Sobieskiego.

Kres istnienia zamku przyniosła wojna północna. Ostrzelany przez wojska rosyjskie i saskie nigdy, mimo doraźnych remontów, nie odzyskał dawnej świetności. Po pracach remontowych przeprowadzonych w 1721 r. działał tu sąd i archiwum grodzkie. Funkcjonowało również szlacheckie więzienie w zrujnowanej już wtedy wieży. Natomiast w 1783 r. na gruzach północnej części, wykorzystując fundamenty i części murów, Kazimierz Raczyński, ówczesny starosta generalny a zarazem przewodniczący poznańskiej Komisji Dobrego Porządku, wzniósł nowy budynek archiwum – który istnieje do dziś i mieści Muzeum Sztuk Użytkowych – dwukondygnacyjny o barokowo-klasycystycznych formach, nakryty łamanym dachem, z trójkątnym naczółkiem wieńczącym pseudoryzalit wejściowy.

W XIX w., na zachowanych gotyckich piwnicach południowej części zamku, wzniesiony został nowy budynek mieszczący kolejno siedzibę rejencji pruskiej, sądu oraz archiwum, które funkcjonowało tu do 1939 r.

W czasie II wojny światowej budynki zamkowe zostały niemal całkowicie wypalone – pozostały tylko mury. W latach 1959-1964 odbudowane zostało skrzydło Raczyńskiego oraz tzw. kuchnia królewska, czyli wieża mieszkalna usytuowana przy północnym stoku wzgórza. Jednocześnie, od lat 50. XX w. trwały dyskusje nad odbudową zasadniczej części zamku wraz z wieżą. Powstały liczne projekty prezentujące różnorodne podejście do tego zagadnienia, od zastosowania form gotyckich aż po współczesne, jednak żaden z nich nie został zrealizowany.

Zamiar ponownie podjęto w 2002 r., zawiązał się Społeczny Komitet Odbudowy Zamku Królewskiego w Poznaniu i ogłoszono konkurs na projekt architektoniczny odbudowy, lub raczej restytucji zamku. Wyłoniona w drodze konkursu koncepcja projektowa prezentuje historyzującą wizję, nawiązującą do kształtu zamku po jego przebudowie przeprowadzonej przez Andrzeja Górkę, z wysoką wieżą, poprzecznymi dachami z uskokowymi szczytami oraz arkadową loggią od frontu.

Otwarcie nowego obiektu nastąpiło w 2016 r., a wieża zamkowa stała się najlepszym punktem widokowym na miasto.

Więcej:
Poznań zamek królewski

Adres:
Muzeum Sztuk Użytkowych
Góra Przemysła 1
61-768 Poznań
tel: 61 856 81 83