• Przejdź do menu głównego
  • Przejdź do treści strony
  • Przejdź do wyszukiwarki
  • Przejdź do mapy serwisu i danych kontaktowych
Logo serwisu Regionwielkopolska.pl Logo serwisu Regionwielkopolska.pl
  • Baza wiedzy
    • Dzieje Wielkopolski
    • Przyroda i jej ochrona
    • Kultura ludowa
    • Architektura
    • Wybitni Wielkopolanie
    • Turystyka
    • Wielkopolskie naj…
    • Ciekawostki
  • Katalog obiektów
    • Miejsca historyczne
    • Muzea
    • Obiekty drewniane
    • Obiekty sakralne
    • Parki krajobrazowe
    • Parki narodowe
    • Pomniki
    • Pomniki przyrody
    • Rezerwaty
    • Zamki, pałace, dwory
    • Pozostałe
  • Wydarzenia
  • Informacje praktyczne
  • O nas
  • Questy
Twój schowek (0)

Regionwielkopolska.pl - wszystko o Wielkopolsce

Patron serwisu: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu Patron serwisu: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
Twój schowek (0)
A- A A+
A
  • Baza wiedzy
    • Dzieje Wielkopolski
    • Przyroda i jej ochrona
    • Kultura ludowa
    • Architektura
    • Wybitni Wielkopolanie
    • Turystyka
    • Wielkopolskie naj…
    • Ciekawostki
  • Katalog obiektów
    • Miejsca historyczne
    • Muzea
    • Obiekty drewniane
    • Obiekty sakralne
    • Parki krajobrazowe
    • Parki narodowe
    • Pomniki
    • Pomniki przyrody
    • Rezerwaty
    • Zamki, pałace, dwory
    • Pozostałe
  • Wydarzenia
  • Informacje praktyczne
  • O nas
  • Questy
Strona główna | Kultura ludowa | Folklor muzyczny

Folklor muzyczny

  • Grupy regionalne
  • Stroje regionalne
    • Strój Bamberek z Poznania
    • Strój biskupiański
    • Strój szamotulski
    • Strój z Dąbrówki Wielkopolskiej
  • Folklor muzyczny
  • Folklor taneczny
    • Chodzony
    • Oberki
    • Przodek
    • Tańce naniesione
    • Wiatraki
    • Wiwaty
  • Gwara
    • Podręczny słownik gwary poznańskiej
  • Zwyczaje regionalne
    • Wiosna
    • Lato
    • Jesień
    • Zima
  • Legendy
  • Budownictwo wiejskie
    • Zagrody
    • Skanseny
    • Wiatraki, kuźnie, młyny
  • Kuchnia regionalna

Folklor muzyczny

dział:

Kultura ludowa

komentarze: 11 (zobacz)
  • dodaj do schowka
  • usuń ze schowka

Do najbardziej charakterystycznych i najstarszych znanych instrumentów muzycznych w Wielkopolsce należą z pewnością dudy. Instrumentów tych nie spotyka się w innych regionach kraju, z wyjątkiem Podhala i regionu Żywca. W Wielkopolsce jest najwięcej odmian tego instrumentu: dudy, kozioł i siesienki.

Dudy występowały w południowej i południowo-zachodniej części Wielkopolski w okolicach Jarocina, Kościana, Gostynia, Leszna, Rawicza, Ostrowa Wielkopolskiego i Szamotuł. Regionem, w którym w dalszym ciągu usłyszeć można grę na koźle, są okolice Nowego Tomyśla i Zbąszynia. Siesienki natomiast służyły do nauki gry na dudach i koźle, budowane były tylko na potrzeby przyszłych dudziarzy.

Dudy, podobnie jak kozioł, zbudowane są z czterech zasadniczych części:
• Piszczałka melodyczna, nazywana także przebierką, ma 7 otworów palcowych, na których wygrywa się melodię. Wlot piszczałki wchodzi do komory powietrznej, która ma charakterystyczny kształt głowy kozy z rogami. Drugi koniec piszczałki wchodzi w rezonator z drewnianym kolanem oraz metalowym kielichem, nazywanym przez dudziarzy przednim rogiem.
• Wór, nazywany także miechem, stanowi zbiornik powietrza, do którego przyczepione są oprócz przebierki pozostałe części instrumentu. Wór jest często ozdobiony wzdłuż szycia pociętym we frędzle pasem ze skóry oraz bywa pokryty czerwoną, amarantową lub zieloną podszewką.
• Piszczałka burdonowa, zwana basem lub bąkiem, składa się podobnie jak przebierka z komory powietrznej, piszczałki ze stroikiem oraz rezonatora. Ten ostatni nazywany jest rogiem basowym, składającym się z rogowego kolana i metalowego kielicha.
• Mieszek – dymka – zbudowany jest z trzech deseczek połączonych kawałkami skóry do tzw. karku, czyli zgrubienia na końcu pierwszej dłuższej deski. Wszystkie deseczki są ruchome, tworząc rodzaj pompy.

Dudy należą do najtrudniejszych do opanowania instrumentów muzycznych, jednak ich wyjątkowy dźwięk oraz linia melodyczna stanowią niebywałe wyzwanie dla wielu muzyków. Są także instrumentem wymagającym wielkiego pietyzmu i kunsztu w trakcie ich wyrobu, do którego stosowane są różne gatunki drewna, np. śliwa, wiśnia, mahoń, a nawet heban.

Nieco innym instrumentem jest kozioł. Różnica między tymi instrumentami zawarta jest w innej budowie piszczałki. W koźle piszczałka ma osiem otworów palcowych, o jeden otwór więcej niż w dudach, i jest również dłuższa. Także piszczałka basowa – burdonowa – jest znacznie dłuższa (nawet do 1 m). Najbardziej charakterystycznym elementem kozła jest sam wór, nazywany właśnie kozłem. Wykonany jest wyłącznie z koziej skóry z zachowaniem włosia. Kozioł wydaje także inny dźwięk, o innej niż dudy skali.
Sztuka gry na koźle pielęgnowana jest w sposób szczególny w okolicach Zbąszynia, w Dąbrówce Wielkopolskiej, Nądni, Nowym Kramsk oraz w samym Zbąszyniu, gdzie odbywają się „Biesiady Koźlarskie”.

Strony: 1 2

Załączniki audio

  • £oj mumy, mumy ³ojca staryguo... * (j.w.)
    Audio nie działa Włącz audioprzewodnik Wyłącz audioprzewodnik
    Pobierz
  • Siodej na wóz... (A.Kaiser)
    Audio nie działa Włącz audioprzewodnik Wyłącz audioprzewodnik
    Pobierz
  • Oj, zebyœcie wiedzieli... (F.Hirt, W.Mazur, L.Œliwa)
    Audio nie działa Włącz audioprzewodnik Wyłącz audioprzewodnik
    Pobierz
  • Puo kuozum... (J.Mai, M.Prus, J.Paw³owski - D¹brówka Wlkp.)
    Audio nie działa Włącz audioprzewodnik Wyłącz audioprzewodnik
    Pobierz
  • Oj, ni mosz, ni mosz...* (K.Mai, Zb¹szyñ)
    Audio nie działa Włącz audioprzewodnik Wyłącz audioprzewodnik
    Pobierz
  • Puod borym, dymbinum (F.Hirt)
    Audio nie działa Włącz audioprzewodnik Wyłącz audioprzewodnik
    Pobierz
warunki prawne

Szanowni Państwo!

Wyruszając na szlak, nie zawsze mamy możliwość skorzystania z usługi wykwalifikowanego przewodnika, a zwiedzanie z książką w ręku nie zawsze jest wygodne. Aby ułatwić Państwu poruszanie się po wielkopolskich trasach proponujemy nową formę zwiedzania. Do niektórych proponowanych przez nas tras załączyliśmy do pobrania pliki MP3 z nagranym opisem trasy i wybranych obiektów. Mamy nadzieję, że ta propozycja spotka się z Państwa życzliwym przyjęciem.

Jednocześnie informujemy, że umieszczone na stronie www.regionwielkopolska.pl nagrania stanowią własność Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu. Są one przeznaczone tylko dla turystów indywidualnych. Zabrania się wykorzystywania ich do celów komercyjnych, w tym oprowadzania wycieczek grupowych z wykorzystaniem naszych nagrań oraz umieszczania ich w innych środkach przekazu (zarówno w całości jak i w części). Jednocześnie wyrażamy zgodę na umieszczanie linków do naszej strony. Pobierając MP3 z tej strony akceptuję powyższe warunki i poddaję się odpowiedzialności prawno- sądowej za naruszenie powyższych warunków.

Galeria artykułu

  • Dudy
  • 05-koziol
  • 06-skrzypce
  • 08-skrzypce
  • 09-dudy
  • 11-skrzypce
  • 12-chopaki
  • 13-skrzypce
  • 14-bemben

Komentarze (11)

monika

2009-10-27 08:24:09

superrrrr

Toms

2010-01-28 06:03:11

Dziękuje temu co wstawił to :)

doda

2010-09-28 04:37:51

to superrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr dzieks

Rycho

2010-10-12 03:17:56

Co piękne to odchodzi. Szkoda. Gdzie można kupić dudy wielkopolskie?

Marcelino

2011-04-19 08:31:30

This site is great!

damian

2012-04-20 10:40:21

lol

ToJaMarcin

2012-10-01 05:19:32

dzięki pomogło w zadaniu domowym oby była 6^^.

Andrzej Grabowski

2012-10-01 11:31:46

Ściślej: dudy są nadymane ustami, natomiast gajdy - miechem. Wobec tego instrument kozioł wielkopolski jest gajdą, a muzyk też gajdą (stąd nazwisko Gajda).

jasiek

2014-05-28 03:35:47

Panie Andrzeju Grabowski wprowadza Pan w błąd, swoim dedukowaniem. Na Podhalu są dudy podhalańskie-nadymane ustami i zwane kozą, natomiast dudy żywieckie są nadymane ustami ito też są dudy, natomiast zadymane ręcznie poprzez mieszek są dudy śląskie zwane gajdami. Natomiast dudy wielkopolskie nie są gajdami igra na nich dudziarz, tak jak na podhalu i okolicach żywca. Natomiast na koźle białym weselnym lub czarnym-który występuje tylko w tzw. Regionie Kozła gra KOŹLARZ. Na Słowacji dudy są zadymane ustami i są to gajdy i grający na nich muzycy to gajdosze. W Czechach dudy zadymane mieszkiem przez dudziarzy. Dudy należą do instrumentów dętych drewnianych z grupy aerofonów stroikowych jak np. klarnet.

Skowron12

2015-01-21 09:45:05

Dzięki pomogło mi w pr.domowej naprawde dzięks

Zofia S.

2021-10-27 20:21:08

Poszukuję pieśni o św. Marcinie. ...Z góry dziękuję.

Dodaj komentarz

Do wiadomości redakcji
( nie będzie publikowany )

Partnerzy

  • Koleje Wielkopolskie
Baza wiedzy
  • Dzieje Wielkopolski
  • Przyroda i jej ochrona
  • Kultura ludowa
  • Architektura
  • Wybitni Wielkopolanie
  • Turystyka
  • Wielkopolskie naj…
  • Ciekawostki
Katalog obiektów
  • Miejsca historyczne
  • Muzea
  • Obiekty drewniane
  • Obiekty sakralne
  • Parki krajobrazowe
  • Parki narodowe
  • Pomniki
  • Pomniki przyrody
  • Rezerwaty
  • Zamki, pałace, dwory
  • Pozostałe
Wydarzenia
  • Najbliższe wydarzenia
  • Przydatne informacje
  • Strony o Wielkopolsce
O nas
  • O nas
  • O Pracowni Krajoznawczej
  • Używamy pliki cookies

Patroni serwisu:

  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
  • Samorząd Województwa Wielkopolskiego
© Copyrights by Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
  • Polityka prywatności
  • Dostępność serwisu