NATURA 2000 to europejska sieć systemu ochrony przyrody, budowana od 1992 roku. Polska dołączyla do niej wraz z wejściem do Unii Europejskiej w 2004 roku. Celem tworzenia tej sieci jest zachowanie dziedzictwa przyrodniczego Europy, a więc zarówno zachowanie zagrożonych wyginięciem gatunków roślin i zwierząt, jak i typowych, wciąż jeszcze powszechnie występujących siedlisk przyrodniczych, charakterystycznych dla poszczególnych regionów biogeograficznych.
Międzynarodową podstawą prawną tworzenia sieci Natura 2000 jest dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 roku w sprawie ochrony dzikich ptaków oraz dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory.
W ramach sieci NATURA 2000 ochronie podlegają dwa typy obszarów: obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO) oraz specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO).
Celem Dyrektywy Ptasiej jest ochrona i zachowanie wszystkich populacji ptaków występujących w stanie dzikim, prawne uregulowanie zasad handlu i pozyskiwania ptaków łownych, a także przeciwdziałanie niedopuszczalnym metodom ich chwytania i zabijania. Natomiast Dyrektywa Siedliskowa ma na celu ochronę naturalnych typów siedlisk i siedlisk gatunków oraz utworzenie systemów ochrony gatunków.
Obszary wchodzące w skład sieci NATURA 2000 są bardzo zróżnicowane. Są wśród nich zarówno tereny już objęte ochroną, takie jak rezerwaty, parki narodowe i krajobrazowe czy obszary krajobrazu chronionego, jak i tereny nie planowane do takiej ochrony, ale za to o zróżnicowanym krajobrazie rolniczym lub dużej różnorodności gatunkowej.
Ochrona obszaru w ramach sieci Natura 2000 nie wyklucza jego gospodarczego wykorzystania, ale każde przedsięwzięcie, które może w istotny sposób oddziaływać na poszczególne elementy sieci, musi podlegać ocenie oddziaływania jego skutków na ochronę obiektu - zgoda na działania mu szkodzące może być wyrażona wyłącznie w określonych przypadkach, pod warunkiem zrekompensowania szkód w innym miejscu. Najważniejsze jest tu bowiem zachowanie walorów obszarów chronionych w sieci NATURA 2000, w stanie niepogorszonym. Odpowiedzialne za to są kraje członkowskie sieci, które też współfinansują tę ochronę.
