WIELICHOWO
Miasto w powiecie grodziskim, położone ok. 10 km na południe od Grodziska Wielkopolskiego.
Kościół-kaplica cmentarna położona jest na terenie cmentarza 1 km na północ od miasta, po prawej stronie lokalnej drogi do Gradowic. Wiadomości o pierwszym kościele w tym miejscu pochodzą z testamentu wielichowskiego mieszczanina Jana Zarychty. Jest w nim mowa o wzniesieniu w 1667 roku pierwszego kościoła drewnianego, nazywanego potocznie na Błoniu. Obecna świątynia powstała w 1793 roku z fundacji Walentego Przykłodzkiego i Mateusza Nowaka z pobliskiej Łubnicy. Restaurowano ją w 1865 roku za sprawą księdza Macieja Świtalskiego oraz w 1957 roku, kiedy to kościół otrzymał nową polichromię według projektu Teodora Szukały i Jana Kota.
Jest to budowla orientowana, konstrukcji zrębowej na podmurówce ceglanej, z zewnątrz oszalowana. Od północy do nawy przylega zakrystia, zaś od południa boczna kruchta. Całość nakryta jest dachem dwuspadowym obitym blachą, nad którym góruje ośmioboczna wieżyczka na sygnaturkę z cebulastym hełmem pokrytym blachą zwieńczona krzyżem. To kościół salowy, wzniesiony na planie prostokąta, z trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Całość nakryta jest pozornym sklepieniem kolebkowym.
Pośrodku prezbiterium barokowy ołtarz główny z lat 1670-78. Jego pole środkowe wypełnia obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus, ozdobiony sukienką i koroną. Jest on zasłaniany wizerunkiem Maryi z Dzieciątkiem, unoszącej się w obłokach, natomiast w dole obrazu postacie św. Doroty – patronki m.in. piwowarów i ogrodników oraz św. Rocha – patrona chorych i opiekuna zwierząt domowych. Na poboczu ołtarza dwie rzeźbione sylwetki świątobliwych mężów, nieznanych dziś z imienia – papieża i biskupa. Prócz tego boki ołtarza zdobią dodatkowo dwie rzeźby świętych dziewic, także nieznanych z imienia. Zwieńczenie ołtarza stanowi monogram z liter I H S oraz dwie sylwetki aniołów po bokach.
Po stronie lewej, północnej prezbiterium barokowa ambona z końca XVII wieku, której korpus zdobi delikatny ornament rzeźbiarski. Jej uzupełnieniem jest fragment polichromii imitujący tralkowe wejście na ambonę, ozdobiony dodatkowo starym detalem rzeźbiarskim. Po stronie przeciwnej prezbiterium pierwszy ołtarz boczny wielichowskiego kościoła-kaplicy, barokowy z ok. 1670-80. Przeniesiony tu został (wraz z drugim ołtarzem bocznym) podobno z nieistniejącej dziś kaplicy w pobliskim Zieminie. Jego pole środkowe zajmuje obraz św. Barbary-męczenniczki z charakterystycznymi jej atrybutami: mieczem, którym została ścięta, kielichem z hostią oraz wieżą, w której była więziona. W zwieńczeniu ołtarza dwie rzeźby aniołów, a pośrodku wizerunek Boga Ojca.
Na ścianach prezbiterium ciekawa polichromia figuralna, ale najokazalej prezentuje się dekoracja plastyczna na odrzwiach do zakrystii i belce tęczowej. To właśnie profilowana belka tęczowa z zastrzałami oddziela prezbiterium od nawy świątyni. Pośrodku belki ustawiony jest krucyfiks z przełomu XVI i XVII wieku. Pośród ornamentu na belce utrwalona data ukończenia budowy kościoła – 20 sierpnia 1793. Natomiast po stronie przeciwnej belki znajduje się napis informujący, że konserwację i remont kościoła w 1957 roku przeprowadzono staraniem księdza B. Filipowskiego.
Już w nawie, tuż przy ścianie północnej ustawiony jest drugi ołtarz boczny, barokowy, także z końca XVII wieku. W jego polu środkowym obraz Chrystusa Ukrzyżowanego, a po bokach kolumny i dekoracja akantowa. Na skraju ołtarza dwie rzeźby świątobliwych niewiast nieznanych dziś z imienia. W zwieńczeniu ołtarza dwie rzeźby aniołów, a pomiędzy nimi obraz św. Antoniego Padewskiego z dzieciątkiem Jezus.
Na uwagę w świątyni zasługują witraże, dwa w prezbiterium i dwa w nawie, m.in. św. Józefa wspartego na pile, Matki Bożej czy św. Wojciecha z wiosłem w dłoni. Obramienia okienne zdobi ciekawy, barwny ornament roślinny. Ściany świątyni zdobią także ciekawe rzeźby: Chrystusa Zmartwychwstałego (nieco uszkodzona), św. Floriana – orędownika w czasie pożaru, św. Wawrzyńca męczennika – patrona ubogich oraz Jana Nepomucena – orędownika w czasie powodzi (na ścianie kruchty). Wszystkie rzeźby datowane są na przełom XVI i XVII stulecia.
Nawę świątyni zamyka od zachodu chór muzyczny wsparty na dwóch profilowanych słupach z zastrzałami, ozdobiony pięknymi motywami roślinnymi, a pośrodku sylwetkami ludzi.
Kościół pw. Najświętszej Maryi Panny wznosi się pośrodku cmentarza. Spośród wielu mogił wyróżnia się pomnik powstańców wielkopolskich wzniesiony w 1923 roku. Zniszczyli go w czasie ostatniej wojny niemieccy okupanci. Odbudowano go w 1947 roku.
Opracowanie pochodzi z publikacji Kościoły drewniane Ziemi Grodziskiej, J. Sobczak, Grodzisk Wielkopolski 1999