JAROGNIEWICE

Wieś położona w gminie Czempiń w powiecie kościańskim, około 38 km na południe od Poznania.

Jarogniewice odnotowano w przekazach już w XII wieku. Wieś w wiekach XIV i XV  należała do Jarogniewskich herbu Szaszor. Później, jako właściciele znajdujących się tu dóbr, wymieniani są Sułoccy i Rydzyńscy. Na początku XVII wieku Jarogniewice kupili Ciświccy, a od nich, w 1649 roku, Stefan Łoś Goliński – w rękach rodziny Golińskich majątek pozostawał do schyłku XVIII wieku.

W 1781 roku posiadłość odziedziczyła Urszula Golińska i wniosła ją w posagu podstolemu poznańskiemu, Celestynowi Sokolnickiemu herbu Nowina. Z nim łączyć należy budowę okazałej rezydencji, przebudowanej w późniejszym okresie. Syn Celestyna, Józef,  mąż Seweryny z Mycielskich, zadłużył posiadłość tak znacznie, że zmuszony został do jej sprzedaży. W 1825 roku, podczas publicznej licytacji, Jarogniewice kupił Jan Nepomucen Żółtowski herbu Ogończyk, właściciel Ujazdu, który zamieszkał z żoną Józefą ze Zbijewskich w tutejszym pałacu, a w 1840 roku uzyskał pruski tytuł hrabiowski związany z posiadłością. Po nim majątek odziedziczył syn Stanisław, ożeniony z Seweryną z Ponińskich, który do posiadanych dóbr dołączył pobliskie Głuchowo. Po jego śmierci w 1866 roku, majątki przejął syn Adam, gruntownie wykształcony w dziedzinie agronomii oraz nauk humanistycznych, ożeniony z Marią z Kwileckich herbu Szreniawa. Adam Żółtowski założył w Jarogniewicach plantację buraków cukrowych dostarczanych do cukrowni w Kościanie oraz prowadził hodowlę koni dla wojska. W jego czasach i z jego inicjatywy przebudowany został pałac oraz jego otoczenie. Ostatnim właścicielem Jarogniewic był -  od 1934 roku - syn Adama, Marceli , ożeniony z Różą z Turnów.

Wykonana z inicjatywy Adama Żółtowskiego przebudowa rezydencji z końca XVIII wieku, przeprowadzona według projektów Stanisława Boreckiego, zmieniła kompozycję przestrzenną wnętrza oraz jego wystrój, lecz wobec przekształceń, jakie nastąpiły tutaj w ostatnich latach trudno mówić o zakresie tych zmian. Przeobrażone zostały również opracowanie i dekoracja elewacji. Pozostawiono jednak zasadniczy kształt klasycystycznej, murowanej budowli o zwartej, dwukondygnacyjnej bryle na sklepionych piwnicach, nakrytej wysokim, czterospadowym dachem, założonej na rzucie prostokąta z trójbocznym ryzalitem w osi elewacji tylnej.

Wsparte na cokole i otynkowane elewacje pałacu przeprute zostały prostokątnymi w większości oknami, większymi znacznie na reprezentacyjnym parterze niż na piętrze. W elewacji frontowej, zwróconej ku zachodowi, trójosiowa partia środkowa wydzielona została niewielkim uskokiem muru tworzącym rodzaj płaskiego, pozornego ryzalitu. Jego powierzchnia rozczłonkowana została czterema jońskimi pilastrami wielkiego porządku, ponad którymi przeprowadzono pas fryzu i gzymsu. Oś środkowa pseudoryzalitu, mieszcząca główne wejście do obiektu, poprzedzona została okazałym portykiem o dwu parach kolumn o jońskich kapitelach, ponad którymi przebiega fryz z bogatą, lecz późniejszą znacznie dekoracją. Całość wieńczy trójkątny naczółek z herbem Ogończyk Żółtowskich. Herby właścicieli – Ogończyk Żółtowskich i Szreniawa Kwileckich – umieszczone zostały również w zwieńczeniu ryzalitu elewacji tylnej.

W znacznie przekształconym dziś wnętrzu zachowały się jedynie pozostałości dawnego układu z sienią na osi i salonem w ryzalicie elewacji tylnej oraz fragmenty dekoracji. Gruntownym przemianom w końcu XIX i na początku XX wieku uległo również otoczenie rezydencji, z dobudowanymi wtedy galeriami połączonymi z oficynami flankującymi honorowy dziedziniec przed pałacem.

Z czasu budowy rezydencji pochodzi romantyczne, krajobrazowe założenie parkowe rozplanowane na przełomie XVIII i XIX wieku i zaliczające się do najwcześniejszych tego typu założeń w Wielkopolsce (później park został nieco powiększony). Ten malowniczy park wokół pałacu, zachował częściowo kompozycję, okazy starodrzewia oraz sztuczny kanał wodny łączący się z owalnym stawem ze sztuczną wyspą. 

Obecnie w pałacu znajduje się Dom Opieki Społecznej.

Adres:
DPS w Jarogniewicach
ul. Poznańska 25
64-020 Jarogniewice
tel. 061 282 70 11