Dojazd do nowej rezydencji, na tyłach której znajdował się regularny ogród, prowadził przez tzw. avant-cour, który długą aleją połączony został z leżącym przed pałacem dziedzińcem honorowym (cour d’honeur). Dziedziniec ten, ograniczony oficynami i galeriami, zamykało nieistniejące dziś ogrodzenie z bramą i dwiema kordegardami w kształcie piramid. Architekturę trzykondygnacyjnego pałacu i piętrowych oficyn cechowała lapidarność, doskonałe proporcje i wysmakowany detal. Wieńczące pałac i oficyny rzeźby, z których górująca nad dachem rezydencji postać Atlasa nie przetrwała, dodawały splendoru jednej z najlepszych architektonicznych kreacji typu palladiańskiego, pojawiającego się w Polsce od połowy XVIII wieku.
Rzeźby, z których cztery wieńczą ryzalit pałacu, a po trzy umieszczono na gzymsach akcentujących środkową partię każdej z dwóch oficyn, łączą się tematycznie z płasko rzeźbionymi przedstawieniami, wypełniającymi wnęki na fasadzie i bocznych elewacjach. Pałacowe figury to najprawdopodobniej alegorie cnót – Roztropności, Przenikliwości, Wolności i Pracowitości – niezbędnych do osiągnięcia w życiu sukcesu. Wykonane one zostały przez Böhma i podobnie jak sceny znad okien piętra, wzorowane były na Ikonologii Cezarego Ripy. Wypełniające wnęki alegorie mówią m.in. o ciążących na ludziach obowiązkach wobec ojczyzny, poddanych, a także rodziny i o zamiłowaniu do sztuk pięknych.
Rozplanowanie wnętrza nowej siedziby Maksymiliana Mielżyńskiego było odzwierciedleniem ówczesnej mody. Po prawej stronie, w przyziemiu, ulokowana została jadalnia i kilka salonów, które łączyły się z salonem środkowym, skomunikowanym z przyległym ogrodem. Za nim, po lewej stronie znajdowały się apartamenty mieszkalne i kaplica. W holu, do czasu przebudowy z lat 20. XX wieku, znajdowały się paradne schody, które prowadziły na piętro, do westybulu. Całe piętro zajmowały pokoje reprezentacyjne, z których najokazalszymi były wielka sala jadalna i sala balowa – najwspanialsze reprezentacyjne wnętrze z tego czasu nie tylko w Wielkopolsce. Mistrzowsko zakomponowane sufity z rozetami i imponująca przepychem sala balowa, należą do bezcennych przykładów klasycystycznej dekoracji sztukatorskiej w skali europejskiej.
Wspaniałą pawłowicką rezydencję odziedziczył w 1803 roku syn Maksymiliana, Stanisław (zmarł w 1826 roku.). Rozpoczął on stawianie murowanej zabudowy folwarcznej, usytuowanej przy dwóch rozległych podwórzach. Następnym dziedzicem był Leon Mielżyński (1809-1900), a po nim jego syn Maksymilian (zmarł w 1916 roku), który przed bezpotomną śmiercią zapisał swe dobra bratankowi Krzysztofowi (1888-1927). Ostatnimi właścicielami byli jego dwaj synowie – Andrzej i Feliks, na których skończyła się pawłowicka linia hrabiowskiego rodu Mielżyńskich.
Obecnie w pałacu mieści się Zakład Doświadczalny, Państwowy Instytut Badawczy Instytutu Zootechniki.
Po wcześniejszym uzgodnieniu istnieje możliwość zwiedzania pałacu.
Więcej:
www.zzdpawlowice.pl
Adres:
Zakład Doświadczalny Pawłowice
ul. Mielżyńskich 14
64-122 Pawłowice
tel. 65 529 91 92
