CHODZIEŻ

Miasto powiatowe w województwie wielkopolskim na Pojezierzu Chodzieskim, usytuowane między jeziorami: Miejskim (Chodzieskim), Karczewnik i Strzeleckim. Chodzież znana jest przede wszystkim jako duży ośrodek przemysłu ceramicznego, a także turystyki. Położona w kotlinie nad trzema jeziorami i otoczona wzgórzami, wymieniana jest jednym tchem wśród  najpiękniej położonych miast w Wielkopolsce. Zyskała nawet ujmujące miano „Szwajcarii Chodzieskiej”. Tutaj urodził się wybitny chirurg Roman Drews (1908–77), profesor Akademii Medycznej w Poznaniu oraz autor licznych prac naukowych.

Historia

Pierwotnie osada targowa leżąca na szlaku z Gniezna do Ujścia. Znany jest zapis z 1406 r. podający nazwę Chodzes i z 1409 r. Chodzesz. Chodzież otrzymała prawa miejskie w roku 1434 jako miasto prywatne należące do rodu Pałuków. W wieku XVII i XVIII rozwinęło się tutaj sukiennictwo dzięki przybyłym do miasta tkaczom. Dla nowych mieszkańców założono tzw. Nowe Miasto.
Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 r. znalazła się pod panowaniem Prus. W latach 1807-1815 weszła w skład namiastki polskości — Księstwa Warszawskiego. Po 1818 r. ponownie w granicach zaboru pruskiego, a jej niemiecka nazwa brzmiała Kolmar. W XIX w. na terenach starego zamku chodzieskiego powstała fabryka porcelany. Powrót do macierzy zagwarantowało udane Powstanie Wielkopolskie (1918–1919), gdy w trakcie ciężkich walk powstańcy zajęli Chodzież w dniu 8 stycznia 1919 r.
W dwudziestoleciu międzywojennym miasto zyskało przydomek „Czerwona Chodzież” ze względu ma strajki okupacyjne robotników zakładów fajansu. Do zachodniej granicy było wtedy zaledwie około 12 km. Na 8500 mieszkańców w 1939 r., 35% stanowili Niemcy. Okres okupacji hitlerowskiej (1939–1945) zakończył się w styczniu 1945 r., kiedy to żołnierze radzieccy 1 Frontu Białoruskiego wyzwolili miasto.
Po wojnie odbudowano zniszczone zakłady fabryki porcelany i przez ich rozbudowę Chodzież zyskała charakter miasta przemysłowego. W latach 70. i 80. pracowało tutaj 3000 zatrudnionych.

Warto zobaczyć

Do najważniejszych zabytków należy stojący w zachodniej pierzei rynku kościół św. Floriana z końca XV w., przebudowany w stylu późnobarokowym. Na uwagę zasługuje tam barokowy ołtarz główny z figurami apostołów wykonanymi w naturalnej wielkości.
Chodzieski rynek zachował swój średniowieczny układ z czasów lokacji. W wizerunku rynku, oprócz przebudowy kościoła, zmieniły się także kamienice, które dzisiaj zdobią plac w większości secesyjnymi i eklektycznymi elewacjami.
Przy ulicach Kościuszki i Wojska Polskiego zachowały się rzemieślnicze domy tkaczy. Drewniane domy o konstrukcji szkieletowej i murowanej, wybudowane w XVIII i XIX w. są osobliwością w skali regionu.
Przy ulicy Buszczaka na terenach dawnej fabryki porcelitu można oglądać fragmenty murów zamku Potulickich z przełomu XV/XVI w.
Na cmentarzu przy ulicy Ujskiej mogiła i pomnik Powstańców Wielkopolskich z lat 1918–1919.

Miasto można zwiedzać również przy pomocy edukacyjnej gry terenowej z serii Wielkopolskie Questy Szwajcaria Chodzieska.

Więcej:

Dzieje Chodzieży, pod red. Stefana Chmielewskiego, Chodzież 2004.
Łęcki Włodzimierz, Chodzież: Budzyń, Margonin, Szamocin, Ujście: przewodnik, Poznań 2004.
www.chodziez.pl