Król Polski, książę Lotaryngii i Baru. Urodził się w 1677 r. we Lwowie. W 1697 r. otrzymał starostwo odolanowskie i tytuł podczaszego koronnego, a w 1699 r. został wojewodą poznańskim. Od 1703 r. popierał politykę antysaską i był organizatorem konfederacji wielkopolskiej przeciw Augustowi II, która przeradzając się w ruch ogólnopolski doprowadziła do detronizacji króla.
Związał się ze szwedzkim monarchą Karolem XII i przy jego poparciu w 1704 r. został wybrany na króla Polski. Po klęsce Karola XII pod Połtawą (1709 r.) zmuszony został do emigracji. Przebywał w Turcji, w 1714 r. przeniósł się do Nadrenii, później do Strasburga (Alzacja). Po ślubie córki Marii z królem Francji Ludwikiem XV (1725 r.) rezydował w zamku Chambord nad Loarą.
Po śmierci Augusta II wrócił do Polski i w 1735 r. przy poparciu Ludwika XV ponownie został wybrany na króla. W roku następnym musiał schronić się w Gdańsku przed popieranym przez Rosję Augustem III. Abdykował w Królewcu, skąd udał się do Francji, gdzie otrzymał w dożywocie księstwo Lotaryngii i Baru.
Wkrótce zyskał wśród miejscowego społeczeństwa powszechne uznanie i wielki szacunek jako dobry gospodarz oraz mecenas sztuki i nauki. Tam też powstała większość jego dorobku pisarskiego, w tym słynne dzieło Głos wolny wolność ubezpieczający (1749). Zmarł w 1766 r. w Lunéville, pochowany został w Nancy. Jego serce spoczywa w kryptach królewskich na Wawelu.
Więcej:
Forycki Maciej, Stanisław Leszczyński. Sarmata i Europejczyk 1677-1766. Poznań 2006
