Miasto położone w powiecie gnieźnieńskim, około 68 km na wschód od Poznania. Ważny punkt na Szlaku Piastowskim.
W XII w. zakonnicy wznieśli trzynawową bazylikę romańską. W XIII w. kościół ten rozbudowano, dodając transept i wydłużając prezbiterium. W połowie XIV i w XV w. świątynia otrzymała formę gotycką (w XV w. dodano m.in. gotycką fasadę zachodnią). W 1441 r. ranga klasztoru i kościoła wzrosła dzięki utworzeniu opactwa. W 2. połowie XVIII w. dokonano gruntownej przebudowy kościoła, inspirowanej przez opata Michała Kosmowskiego, w wyniku której powstała budowla barokowa. Jeszcze w XIII w. wzniesiono murowany klasztor, rozebrany w 1836 r. przez władze pruskie. W czasie II wojny światowej kościół został zamieniony na magazyn kożuchów i odzieży wojskowej. W 1945 r. Niemcy podłożyli ogień pod świątynię – wnętrze wypaliło się doszczętnie, a pod wpływem wysokiej temperatury w niektórych miejscach nadtopiły się cegły. Kościół odbudowywano do 1960 r. Odnowiony został w latach 90.
W wieży południowej części fasady zachodniej widoczny jest fragment romańskiego muru z ciosów granitowych. Między wieżami duże ostrołukowe okno, nad nim skromny szczyt barokowy. Kościół jest trzynawową bazyliką, zbudowaną na planie krzyża, z kopułą. Część centralna otoczona jest nawą obiegającą i wieńcem ośmiu kaplic. Przy chórze, w nawie głównej, widoczne są dwie okazałe kolumny romańskie odkryte po 1945 r. w murach gotyckich. W lewej bocznej nawie fragment muru z cegłą nadtopioną od żaru w 1945 r. Na czaszy kopuły polichromia Franciszka Smuglewicza, zrekonstruowana (1955–56) przez Zofię Wilińską. Murowane ołtarze barokowe, zrekonstruowane. W głównym obraz Z. Wilińskiej Wniebowzięcie NMP (kopia zniszczonego obrazu F. Smuglewicza). Przy prezbiterium dwa nagrobki opatów: Aleksandra Mielińskiego (zm. 1548) oraz Michała Kosmowskiego (zm. 1804). Na ścianach filarów nawy obiegającej tablice epitafijne, m.in. ufundowana w 100. rocznicę śmierci Jana Kilińskiego.
Więcej:
http://www.parafiatrzemeszno.pl
Adres:
pl. Kosmowskiego 8
62-240 Trzemeszno
tel. 061 415 42 46
