BISKUPIN

Niewielka wieś na Pałukach w województwie kujawsko – pomorskim, położona w odległości 9 km od Żnina. Ważny punkt na Szlaku Piastowskim.

W 1933 r. wiejski nauczyciel z Biskupina Walenty Szwajcer zauważył na półwyspie Jeziora Biskupińskiego wystające ponad powierzchnię gruntu drewniane pale. Zainteresował swoim odkryciem prof. Józefa Kostrzewskiego, uważanego za ojca polskiej archeologii. Już w następnym roku rozpoczęto prace wykopaliskowe, a odkrycie osady w Biskupinie okrzyknięto w prasie polskimi Pompejami. Można bez cienia przesady powiedzieć, że tutaj też narodziła się archeologia doświadczalna, tutaj na potrzeby archeologii wykorzystywano najnowsze osiągnięcia nauki min. fotografie z balonu na uwięzi, czy badania podwodne. Sława wykopalisk i ich ranga były tak wielkie, że przyjeżdżały tu najważniejsze osobistości zarówno z kraju jak i z zagranicy. Gościli tu min. prezydent Ignacy Mościcki, prymas Polski August Hlond, czy marszałek Polski Edward Rydz – Śmigły.

W czasie II wojny światowej wykopaliska zostały zasypane, a przerwane prace podjęto w 1946 r. Przez szereg lat kierował nimi prof. Adam Rajewski, przedwojenny asystent prof. Kostrzewskiego. Od 1950 r. wykopaliska biskupińskie funkcjonują jako rezerwat archeologiczny, który w 1994 r. został wpisany na listę Pomników Historii.

Osada w Biskupinie powstała ok. 2700 lat temu w okresie kultury łużyckiej. Zbudowano ją na wyspie, która na skutek obniżenia poziomu wody w jeziorze przekształciła się w półwysep. Osada zajmowała powierzchnię 2 ha i była zamieszkiwana przez ok. 1000 osób. Dla bezpieczeństwa otoczono ją drewnianym wałem o konstrukcji skrzyniowej długości 460 m. Wznosił się on na wysokość 6 m, a dla zabezpieczenia przed pożarem obłożony był warstwą gliny. Przed naporem fal czy lodu chronił go drewniany falochron o szerokości 3 – 8 m. Aby go wybudować trzeba było ściąć ok. 4 tys. drzew. Do osady można było się dostać przez potężną bramę, której zwieńczenie stanowiło jednocześnie doskonały punkt obserwacyjny.

Wewnątrz osady znajdowało się 13 rzędów domów połączonych ze sobą szczytami. Każdy z nich miał powierzchnię ok. 80 m², na którą składała się izba z przedsionkiem zajmowanym zimą przez zwierzęta gospodarskie. W izbie na jednym wspólnym łożu spała cała rodzina składająca się z 7 – 10 osób, tutaj też znajdowało się palenisko z którego dym wydostawał się przez niewielki otwór w dachu. Co ciekawe w chatach tych nie było okien, panował więc tam ciągły półmrok. Jednakowe wyposażenie wszystkich domostw świadczy o jednolitej strukturze biskupińskiej społeczności.

Obecnie w skansenie można obejrzeć wnętrza trzech zrekonstruowanych chat oraz sprzęty jakimi posługiwali się mieszkańcy osady. Oprócz zrekonstruowanych zabudowań znajduje się tu wystawa muzealna pt. „Świt historii nad Jeziorem Biskupińskim”, a także XIX-wieczna zagroda pałucka.

Zwiedzanie skansenu archeologicznego w Biskupinie jest w programie każdej wycieczki wiodącej Szlakiem Piastowskim. Szczególnie dużo dzieci i młodzieży przyjeżdża tutaj we wrześniu, kiedy odbywa się tutaj Festyn Archeologiczny największa tego typu impreza w Polsce.

Skansen archeologiczny w Biskupinie stanowił też plan dla kilku realizacji filmowych. Kręcono tu ujęcia do filmów Jerzego Hoffmanna Ogniem i mieczem i Stara baśń. Kiedy słońce było bogiem.

Więcej informacji na  stronie internetowej muzeum.

Film o Biskupinie jako Pomniku Historii

Adres:
Biskupin 17
88-410 Gąsawa
tel. 052 302 50 55