ŁĘKI MAŁE

Miejscowość w powiecie grodziskim, położona ok. 16 km na południowy wschód od Grodziska.

Na grzbiecie wału terenowego na krawędzi doliny Mogilnicy znajdują się w jednej linii na kierunku północny zachód - południowy wschód 4 wielkie, częściowo zakrzewione kopce, zwane "wielkopolskimi piramidami". Mają konstrukcję kamienno - ziemną, średnicę do 45 m i wys. do 4,6 m. Kryją one groby członków rodów z czasów kultury unietyckiej z wczesnego okresu epoki brązu (ok. 1700 - 1500 lat p.n.e.). Kamienne komory nakryte belkami i grubą warstwą kamieni z gliną były bogato wyposażone w ceramikę oraz ozdoby z brązu, bursztynu i złota, a także narzędzia brązowe, m.in.: berło sztyletowe, siekierki, dłuta, naramienniki, szpile. Oprócz grobu głównego, zapewne jakiegoś przywódcy plemiennego, znajdowały się w nich inne groby, niekiedy także bogato wyposażone.

W latach 1933, 1953, 1955 pod kierunkiem prof. Józefa Kostrzewskiego z Muzeum Archeologicznego w Poznaniu przebadano trzy kurhany i zrekonstruowano. Jeszcze w 1881 roku kurhanów było co najmniej 11, ale większość zniszczyli Prusacy (prawdopodobnie celowo) w trakcie budowy linii kolejowej Kościan - Grodzisk. Na nieczynnej obecnie linii kolejowej Grodziska Kolej Drezynowa organizuje podróże ręcznymi drezynami.