• Przejdź do menu głównego
  • Przejdź do treści strony
  • Przejdź do wyszukiwarki
  • Przejdź do mapy serwisu i danych kontaktowych
Logo serwisu Regionwielkopolska.pl Logo serwisu Regionwielkopolska.pl
  • Baza wiedzy
    • Dzieje Wielkopolski
    • Przyroda i jej ochrona
    • Kultura ludowa
    • Architektura
    • Wybitni Wielkopolanie
    • Turystyka
    • Wielkopolskie naj…
    • Ciekawostki
  • Katalog obiektów
    • Miejsca historyczne
    • Muzea
    • Obiekty drewniane
    • Obiekty sakralne
    • Parki krajobrazowe
    • Parki narodowe
    • Pomniki
    • Pomniki przyrody
    • Rezerwaty
    • Zamki, pałace, dwory
    • Pozostałe
  • Wydarzenia
  • Informacje praktyczne
  • O nas
  • Questy
Twój schowek (0)

Regionwielkopolska.pl - wszystko o Wielkopolsce

Patron serwisu: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu Patron serwisu: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
Twój schowek (0)
A- A A+
A
  • Baza wiedzy
    • Dzieje Wielkopolski
    • Przyroda i jej ochrona
    • Kultura ludowa
    • Architektura
    • Wybitni Wielkopolanie
    • Turystyka
    • Wielkopolskie naj…
    • Ciekawostki
  • Katalog obiektów
    • Miejsca historyczne
    • Muzea
    • Obiekty drewniane
    • Obiekty sakralne
    • Parki krajobrazowe
    • Parki narodowe
    • Pomniki
    • Pomniki przyrody
    • Rezerwaty
    • Zamki, pałace, dwory
    • Pozostałe
  • Wydarzenia
  • Informacje praktyczne
  • O nas
  • Questy
Strona główna | Dzieje Wielkopolski | Dzieje miast | Szamotuły

Szamotuły

  • Powstanie Wielkopolskie
  • Ważniejsze rocznice
  • Ważniejsze wydarzenia
  • Kalendarium dziejów
  • Dzieje miast

Szamotuły

dział:

Dzieje Wielkopolski

komentarze: 0
  • dodaj do schowka
  • usuń ze schowka
Szamotuły

SZAMOTUŁY

Miasto powiatowe nad rzeką Samą, położone ok. 34 km na płn. zach. od Poznania. Stolica regionu, w którym najdłużej zachował się oryginalny folklor wielkopolski. Stąd pochodzi jeden z najstarszych zachowanych listów miłosnych w języku polskim, tutaj urodzili się m.in. Wacław Szamotulczyk – nadworny kompozytor Zygmunta Augusta i Grzegorz Snopek – rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego i twórca pierwszej prywatnej fundacji stypendialnej. Tutaj wreszcie obejrzeć możemy jedną z największych kolekcji ikon w Polsce.

Historia

Po raz pierwszy nazwa Szamotuły wymieniona została w dokumencie z 1231 r.  W 1284 r. miejscowość otrzymała prawo targu, a nieco później prawa miejskie (przed 1383 r.).  Pierwotnie położona ok. 2,5 km na północ osada, została przeniesiona na obecne miejsce w 2 połowie XIV w. W 2007 r. dokonano sensacyjnego odkrycia archeologicznego, lokalizując pierwsze miasto dzięki zdjęciom lotniczym.
Początkowo miejscowość stanowiła własność Nałęczów Szamotulskich. Na początku XVI w. północna część miasta, jako wiano jedynej córki ostatniego z Szamotulskich Andrzeja, przeszła w ręce możnego rodu Górków, południowa część podzieliła jej los nieco później. Zarówno Szamotulscy, jak i Górkowie piastowali szereg wysokich stanowisk państwowych (wojewodów, kasztelanów, starostów generalnych), co sprzyjało rozwojowi miasta. W okresie renesansu Szamotuły szczyciły się największą liczbą studentów na Akademii Krakowskiej, pochodzących z miasta prywatnego. Wówczas to pojawiło się powiedzenie „głuchy, byle od Szamotuł”.
W tym też okresie miejscowość stałą się przystanią dla emigrantów z ogarniętych wojnami religijnymi innych regionów Europy.  Z jednej z takich rodzin pochodził urodzony w Szamotułach w 1603 r. Jan Jonston – myśliciel i uczony, autor dzieł historycznych, medycznych i filozoficznych. Innym przykładem może być urodzony w 1833 r. Edmund Callier – dowódca powstania styczniowego na Mazowszu.
W XVI w. miasto stanowiło bardzo ważny ośrodek braci czeskich w Polsce, którzy założyli tu pierwszą w Wielkopolsce drukarnię. W XIX w. ważny ośrodek życia społeczno-kulturalnego i walki o zachowanie polskości. W 1840 r. powołano tutaj do życia Towarzystwo Zbieraczów Starożytności Krajowych – pierwsze w Polsce towarzystwo archeologiczne.

Warto zobaczyć

Nieopodal rynku zobaczyć możemy gotycką kolegiatę MB Pocieszenia i św. Stanisława. Piękny, trzynawowy, bazylikowy kościół z 1 poł. XV w.,  z dwoma wyniosłymi szczytami należy do najciekawszych w Wielkopolsce.
W północnej części miasta zachował się kompleks zamkowy Muzeum Zamek Górków, w którym obecnie mieści się muzeum z jedną z największych kolekcji ikon w Polsce.  Pozostałością dawnego systemu obronnego jest położona nieopodal Baszta Halszki, zw. także Wieżą Czarnej Księżniczki, powstała w wyniku rozbudowy pierwotnej wieży bramnej. Wiążą się z nią tragiczne dzieje ks. Elżbiety Ostrogskiej zwanej Czarną Halszką, która właśnie tutaj miała być więziona przez męża. W skład zespołu zamkowego wchodzą także trzy oficyny i dawny spichrz, zaadaptowany na Muzeum Archeologii Gazociągu Tranzytowego.
Na południe od rynku wznoszą się barokowe zabudowania dawnego klasztoru Franciszkanów Reformatów  z jednonawowym kościołem Św. Krzyża z 2 połowy XVII w.
Obok zespołu poklasztornego znajduje się pomnik Wacława z Szamotuł – urodzonego w tym mieście wybitnego muzyka epoki renesansu, nadwornego kompozytora króla Zygmunta Augusta. Pomnik w kształcie obelisku wzniesiono w 1947 r. wg proj. Bazylego Wojtowicza.
Nieopodal wznosi się drugi pomnik w postaci głazu narzutowego z tablicą pamiątkową, poświęconą pamięci powstańców wielkopolskich.

Informacje praktyczne
Centrum Informacji Turystycznej w Szamotułach - Oddział PTTK - Dworcowa 43, e-mail poczta@szmotuly.pttk.pl

W ciekawy sposób można poznać historię miasta, którą opowiada Czarna Halszka - biorąc udział w bezpłatnej grze terenowej z serii Wielkopolskie Questy - Śladami Czarnej Halszki.

Więcej:
Krygier R., Mordal P., Vademecum krajoznawcze Ziemi Szamotulskiej, Szamotuły 2002.
www.szamotuly.pl

Galeria artykułu

  • Baszta Halszki w Szamotułach
  • Muzeum Zamek Górków w Szamotułach
  • Kolegiata Matki Boskiej Pocieszenia i św. Stanisława w Szamotułach
  • Urząd Miasta i Gminy w Szamotułach
  • Park - Plac Sienkiewicza w Szamotułach
  • Wieża ciśnień w Szamotułach

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Do wiadomości redakcji
( nie będzie publikowany )

Partnerzy

  • Radio Poznań
  • Głos Wielkopolski
  • Nasze Miasto
  • Koleje Wielkopolskie
Baza wiedzy
  • Dzieje Wielkopolski
  • Przyroda i jej ochrona
  • Kultura ludowa
  • Architektura
  • Wybitni Wielkopolanie
  • Turystyka
  • Wielkopolskie naj…
  • Ciekawostki
Katalog obiektów
  • Miejsca historyczne
  • Muzea
  • Obiekty drewniane
  • Obiekty sakralne
  • Parki krajobrazowe
  • Parki narodowe
  • Pomniki
  • Pomniki przyrody
  • Rezerwaty
  • Zamki, pałace, dwory
  • Pozostałe
Wydarzenia
  • Najbliższe wydarzenia
  • Przydatne informacje
  • Strony o Wielkopolsce
O nas
  • O nas
  • O Pracowni Krajoznawczej
  • Używamy pliki cookies

Patroni serwisu:

  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
  • Samorząd Województwa Wielkopolskiego
© Copyrights by Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
  • Polityka prywatności
  • Dostępność serwisu