Miasto położone nad rzeką Wartą. Stolica Wielkopolski, województwa wielkopolskiego i archidiecezji poznańskiej. Ważny punkt na Szlaku Piastowskim.
Kiedy w 1253 r. Poznań otrzymał prawa miejskie wytyczono zarys nowego miasta zgodnie z nowymi zasadami. Centralne miejsce zajmował rynek, na którym niemal od razu postawiono ratusz. Początkowo była to budowla drewniana, później około 1300 r. wystawiono ratusz w stylu gotyckim. Z tego okresu zachował się zwornik w sklepieniu piwnicy z herbem Przemyślidów, którzy panowali w Polsce w latach 1300-1306. Gotycki ratusz przetrwał do 1536 r. , kiedy został zniszczony przez szalejący w mieście pożar.
Sprowadzono wtedy do Poznania włoskiego architekta Jana Baptistę Quadro, który przebudował zniszczony ratusz nadając mu formy renesansowe. Jego dzieło do dzisiaj jest uważane za perłę architektury renesansowej na północ od Alp. Nowatorskim rozwiązaniem, które zastosował Quadro było umieszczenie arkadowych podcieni w fasadzie oraz attyki. Wolne przestrzenie wypełniają portrety polskich władców: Mieszka I i Bolesława Chrobrego, wyżej Kazimierza Wielkiego i Władysława Łokietka, a w partii attyki przedstawiono władców z dynastii Jagiellonów.
Umieszczone na poszczególnych fasadach dekoracje nawiązują do funkcji jakie spełniał ratusz, są swoistym dekalogiem dla pracujących tam urzędników. W narożach arkad parteru umieszczono na przykład personifikacje cnót, jakimi powinien się wykazać każdy sprawujący władzę. Jest tam więc sprawiedliwość, umiar, miłość, miłosierdzie.... Dziełem włoskiego architekta jest również Wielka Sień. Zachowała się tutaj w niezmienionej postaci oryginalna renesansowa dekoracja, nawiązująca do niezwykle bogatej XVI – wiecznej symboliki. Swego rodzaju wizytówkę pozostawił po sobie Quadro na południowej elewacji umieszczając łaciński napis: Hoc opus artificis Joannis Baptistae....(łac. to dzieło Jana Baptysty...)
Kiedy prace związane z odbudową ratusza zbliżały się do końca, postanowiono umieścić na wieży zegar. Jak mówi legenda, w czasie uroczystości odsłonięcia zegara na wieżę wybiegły dwa przeznaczone na pieczeń koziołki, które na oczach zgromadzonego tłumu zaczęły się trykać rogami. Na pamiątkę tego zdarzenia zamówiono u mistrza Bartłomieja z Gubina mechanizm, który w południe wprawiał w ruch bodące się koziołki. Każdego dnia w południe pod ratuszem gromadzi się tłum widzów, którzy obserwują to osobliwe przedstawienie oraz dodatkowo o godzinie 15.00. Towarzyszy temu hejnał, wygrywany jak głosi legenda, na pamiątkę uratowania miasta przez króla kruków.
Kolejne zmiany w wyglądzie poznańskiego ratusza przyniósł remont przeprowadzony w latach 1782-1784 z inicjatywy Komisji Dobrego Porządku. Ratusz otrzymał wtedy nową wieżę, zwieńczoną klasycystycznym hełmem, na szczycie której umieszczono królewskiego orła. Szczęśliwym zrządzeniem losu przetrwał on czasy zaborów i II wojny światowej. Chociaż z dołu tego nie widać, jest całkiem sporych rozmiarów: 1,80 m wysokości i 2 m rozpiętości skrzydeł.
Obecnie w ratuszu ma siedzibę Muzeum Historii Miasta Poznania.
Przed wejściem do ratusza po lewej stronie przyciąga uwagę pręgierz, a po stronie prawej fontanna Prozerpiny.
Po remoncie w marcu 2024 r. udostępniono gotyckie piwnice ratusza z bogatą ekspozycją eksponatów (denary z mennicy Bolesława Chrobrego, biskupie insygnia, pieczęcie czy oryginalny pręgierz z XVI w. zaprezentowany w ratuszowej izbie tortur).
Więcej:
Ratusz, W: Kronika Miasta Poznania, red. Jacek Wiesiołowski, Poznań 2004.
Skuratowicz Jan, Ratusz poznański, Poznań 2003.
