• Przejdź do menu głównego
  • Przejdź do treści strony
  • Przejdź do wyszukiwarki
  • Przejdź do mapy serwisu i danych kontaktowych
Logo serwisu Regionwielkopolska.pl Logo serwisu Regionwielkopolska.pl
  • Baza wiedzy
    • Dzieje Wielkopolski
    • Przyroda i jej ochrona
    • Kultura ludowa
    • Architektura
    • Wybitni Wielkopolanie
    • Turystyka
    • Wielkopolskie naj…
    • Ciekawostki
  • Katalog obiektów
    • Miejsca historyczne
    • Muzea
    • Obiekty drewniane
    • Obiekty sakralne
    • Parki krajobrazowe
    • Parki narodowe
    • Pomniki
    • Pomniki przyrody
    • Rezerwaty
    • Zamki, pałace, dwory
    • Pozostałe
  • Wydarzenia
  • Informacje praktyczne
  • O nas
  • Questy
Twój schowek (0)

Regionwielkopolska.pl - wszystko o Wielkopolsce

Patron serwisu: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu Patron serwisu: Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
Twój schowek (0)
A- A A+
A
  • Baza wiedzy
    • Dzieje Wielkopolski
    • Przyroda i jej ochrona
    • Kultura ludowa
    • Architektura
    • Wybitni Wielkopolanie
    • Turystyka
    • Wielkopolskie naj…
    • Ciekawostki
  • Katalog obiektów
    • Miejsca historyczne
    • Muzea
    • Obiekty drewniane
    • Obiekty sakralne
    • Parki krajobrazowe
    • Parki narodowe
    • Pomniki
    • Pomniki przyrody
    • Rezerwaty
    • Zamki, pałace, dwory
    • Pozostałe
  • Wydarzenia
  • Informacje praktyczne
  • O nas
  • Questy
Strona główna | Katalog obiektów | Bazylika Prymasowska Wniebowzięcia NMP i św. Wojciecha w Gnieźnie

Ciekawe obiekty i miejsca w Wielkopolsce

  • Miejsca historyczne
  • Muzea
  • Obiekty drewniane
  • Obiekty sakralne
  • Parki krajobrazowe
  • Parki narodowe
  • Pomniki
  • Pomniki przyrody
  • Rezerwaty
  • Zamki, pałace, dwory
  • Pozostałe

Bazylika Prymasowska Wniebowzięcia NMP i św. Wojciecha w Gnieźnie

dział:

Katalog obiektów

komentarze: 1 (zobacz)
  • dodaj do schowka
  • usuń ze schowka
Bazylika Prymasowska Wniebowzięcia NMP i św. Wojciecha w Gnieźnie

GNIEZNO

Miasto powiatowe położone ok. 50 km na północny wschód od Poznania, przy drodze do Torunia. Ważny punkt na Szlaku Piastowskim.

Katedra – Bazylika Prymasowska Wniebowzięcia NMP, pomnik kultury polskiej o najwyższym znaczeniu, gromadzi olbrzymią liczbę dokumentów historycznych i zabytków sztuki. W 2013 r. uzyskała status Pomnika Historii. Według pewnych hipotez, pod koniec IX w. na terenie podgrodzia powstał najstarszy kościół, zbudowany zapewne na planie prostokąta. W podziemiach obecnej katedry zachowały się relikty świątyń powstałych w X i XI w. w formach przedromańskich. Nie pozwalają one na jednoznaczne określenie kształtu pierwszej czy też kolejnych najstarszych budowli.
W 997 r. złożono w świątyni zwłoki Dobrawy, później znalazły się tam doczesne szczątki św. Wojciecha. W 1000 r. pierwszym arcybiskupem gnieźnieńskim został Radzim Gaudenty, brat św. Wojciecha. Już w pocz. XI w. przy katedrze istniała prawdopodobnie szkoła. Po 1018 r. wzniesiono trójnawową bazylikę, zburzoną przez Brzetysława I w 1038 r. Brzetysław wywiózł z Gniezna m.in. relikwie św. Wojciecha. Ok. 1064 r. odbudowano romańską katedrę; o jej bogactwie świadczą m.in. odkryte w czasie prac wykopaliskowych piękne ceramiczne, glazurowane posadzki, układane w różne desenie geometryczne.

W 2. poł. XIV w. wybitny arcybiskup Jarosław Bogoria Skotnicki zaczął wznosić nową, gotycką świątynię. W pierwszym etapie powstało prezbiterium, z piaskowca brzezińskiego, z ambitem i wieńcem kaplic. Budowa gotyckiej świątyni, realizowana etapami, trwała do końca XVI w. W 1613 r. pożar zniszczył dachy, hełmy wież i szczyt zach. W latach 1641–52 nastąpiła odbudowa: powstał późnorenesansowy szczyt, zbarokizowano wnętrza, zamurowano arkady gotyckie i prześwity do ambitu oraz z naw do kaplic, przebudowano kaplice gotyckie na barokowe, dodano portale barokowe. W 1760 r. pożar zniszczył dachy, hełmy wież, sklepienia prezbiterium i nawy głównej. W odbudowie, trwającej do ok. 1790 r., wieże otrzymały nowe hełmy według projektu Efraima Szregera, nawa główna i prezbiterium – sklepienia kolebkowe z lunetami i klasycystyczny wystrój architektoniczny, a część kaplic uległa przebudowie.

Hitlerowcy usunęli barokową konfesję św. Wojciecha, a katedrę zamienili na salę koncertową. W 1945 r. pożar zniszczył hełmy wież, dachy, chór organowy, częściowo sklepienie nawy głównej. Nietknięte pozostały gotyckie nawy boczne i kaplice.

Odbudowa i regotyzacja dokonana została w latach 1945–61. Odkryto wówczas mnóstwo gotyckich detali architektoniczno-rzeźbiarskich i fragmenty polichromii średniowiecznej. W prezbiterium i nawie głównej zrekonstruowano pierwotne sklepienie gotyckie. Jednocześnie z odbudową przeprowadzono badania archeologiczne. W ostatnich latach przywrócono w katedrze m.in. barokową konfesję, zmieniono aranżację prezbiterium, odnowiono kaplice, udostępniono do zwiedzania podziemia. Na początku III tysiąclecia świątynia promieniuje pełnym blaskiem swej dostojności i piękna.

Katedra gnieźnieńska była miejscem koronacji pięciu królów Polski: Bolesława Chrobrego i Mieszka II (1025), Bolesława Śmiałego (1076), Przemysła II (1295), Wacława II (1300). Od 1418 do 1992 r. arcybiskupi gnieźnieńscy piastowali godność prymasa Polski i powrócono do tego w 2009 r.

Katedra, nosząca od 1931 r. tytuł bazyliki mniejszej, jest obecnie budowlą gotycką, trójnawową z ambitem, otoczoną wieńcem kaplic.

Od zach. ozdobą budowli są dwie potężne wieże, nakryte barokowymi hełmami (E. Szreger, 1779), zrekonstruowanymi w 1952 r. Wokół, na murach kaplic, widnieją postacie polskich świętych i błogosławionych (M. Rożek, 1932–36).

Strony: 1 2 3

Lokalizacja

Powrót do mapy obiektu

Galeria artykułu

  • Katedra w Gnieźnie
  • Bazylika Archikatedralna pw. Wniebowzięcia NMP w Gnieźnie
  • Widok z katedralnej wieży w Gnieźnie

Komentarze (1)

Adam

2011-09-12 05:47:35

Piękna katedra!Cudko!

Dodaj komentarz

Do wiadomości redakcji
( nie będzie publikowany )

Partnerzy

  • Koleje Wielkopolskie
Baza wiedzy
  • Dzieje Wielkopolski
  • Przyroda i jej ochrona
  • Kultura ludowa
  • Architektura
  • Wybitni Wielkopolanie
  • Turystyka
  • Wielkopolskie naj…
  • Ciekawostki
Katalog obiektów
  • Miejsca historyczne
  • Muzea
  • Obiekty drewniane
  • Obiekty sakralne
  • Parki krajobrazowe
  • Parki narodowe
  • Pomniki
  • Pomniki przyrody
  • Rezerwaty
  • Zamki, pałace, dwory
  • Pozostałe
Wydarzenia
  • Najbliższe wydarzenia
  • Przydatne informacje
  • Strony o Wielkopolsce
O nas
  • O nas
  • O Pracowni Krajoznawczej
  • Używamy pliki cookies

Patroni serwisu:

  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
  • Samorząd Województwa Wielkopolskiego
© Copyrights by Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
  • Polityka prywatności
  • Dostępność serwisu