KĘPNO

Miasto powiatowe położone nad rzeką Niesób (potocznie Samicą) na Wysoczyźnie Wieruszowskiej. Kępno jest najdalej umiejscowionym na południe miastem w województwie wielkopolskim w odległości 170 km od Poznania i 63 km od Kalisza. Tutaj urodził się mistrz szachowy Edward Lasker (1885–1981), który po emigracji i przyjęciu obywatelstwa amerykańskiego zdobywał tam kilkakrotnie otwarte mistrzostwo USA.

Historia

Nazwa pochodzi od kępy, gdzie postanowiono wybudować średniowieczny gród książęcy.  Najstarszy znany dokument źródłowy dotyczący Campno pochodzi z lutego 1282 r. i był klasycznym „układem na przeżycie”. Zawarli go książęta Przemysł II (1257–1296) – przyszły król Polski oraz Mszczuj II (inny zapis Mściwoj, zm. 1294) – władca Pomorza Gdańskiego. Celem politycznego sojuszu była obawa przed zewnętrznym zagrożeniem ze strony Brandenburczyków, co w konsekwencji zmusiło sprzymierzeńców do scedowania własnej dzielnicy w przypadku bezpotomnej śmierci. Od 1283 r. Kępno wymieniane jest już jako miasto.
Z upływem stuleci ośrodek stracił swoje znaczenie i prawa miejskie. Ponowna lokacja miasta na prawie magdeburskim nastąpiła w 1661 r. Właśnie w XVII w. do Kępna przybyła spora grupa protestanckich uchodźców ze Śląska. Konglomerat trzech narodowości: Polaków, Niemców i Żydów doprowadził do nieporozumień na tle religijnym.
Po II rozbiorze Polski w 1793 r. Kępno przeszło pod pruskie panowanie. W latach 1807–1815 weszło w skład Księstwa Warszawskiego, by w myśl postanowień Kongresu Wiedeńskiego (1815) ponownie znaleźć się w granicach zachodniego zaborcy. Działania bojowe powstańców wielkopolskich nie przyniosły upragnionej wolności. Dopiero postanowienia traktatu wersalskiego (1919) przyznały te ziemie stronie polskiej. 20 stycznia 1920 r. Kępno  powróciło w granice Polski. Dwudziestolecie międzywojenne to okres rekonstrukcji przedsiębiorstw komunalnych i budowy nowych budynków użyteczności publicznej. Po okresie okupacji miasto zostało wyzwolone 21 stycznia 1945 r. przez żołnierzy Armii Czerwonej.
Po wojnie Kępno było niemym świadkiem „krwawych wydarzeń kępińskich 19 października 1945 r.” związanych z przejmowaniem władzy przez komunistów. Obecnie jest ośrodkiem przemysłowym i węzłem komunikacyjnym.

Warto zobaczyć

Pośrodku rynku stoi ratusz z 1846 r. Na wschód od rynku usytuowana jest klasycystyczna synagoga  z lat 1814-1815.
Na pewno warto zobaczyć kościół pw. św. Marcina z 1912 r., zaprojektowany przez sławnego architekta –  Rogera Sławskiego (1871–1963). Godne uwagi jest bogate wyposażenie świątyni.
Przy ulicy Poniatowskiego kolejny zabytek w postaci kościoła ewangelicko-augsburskiego, poświęconego 8 października 1863 r. w rocznicę 250-lecia istnienia parafii.
Dwupoziomowy dworzec kolejowy z 2 połowy XIX w. jest obok Kostrzyna nad Odrą unikalnym zabytkiem tego typu.

Na rynku (ul. Ratuszowa 2) Muzeum Ziemi Kępińskiej im. Tadeusza Piotra Potworowskiego oferuje bogate zbiory miłośnikom archeologii, historii i etnografii.
Po zachodniej stronie miasta park miejski, nieopodal którego (ok. 1 km na północny zachód) odnajdujemy ukryte grodzisko stożkowate. W tym średniowiecznym grodzie wspomniani wyżej książęta sygnowali donatio inter vivos (darowiznę za życia).

Więcej:
Kurzawa Jan, Dzieje Kępna, Warszawa 1978.
www.um.kepno.pl