Poznań jako twierdza poligonalna
W pierwszym etapie prac, który trwał do 1839 roku wybudowano najważniejsze dzieło twierdzy czyli Fort Winiary, jazy na Warcie i Wierzbaku oraz powiązane z nimi przyczółek mostowy i fort św. Wojciecha, umocnienia koło katedry, a także bramy: Szelągowską, Bydgoską, Młyńską i Cmentarną. Prace nad najważniejszym dziełem twierdzy czyli fortem Winiary przebiegały w następujących etapach:
- 10 października 1929 r. wytyczono rejon ograniczeń budowlanych wokół fortu
- w maju i czerwcu 1830 r. przeniesiono na północ wieś Winiary
- pod koniec 1830 zakończono budowę reduty I i III
- w 1832 r. ukończono budowę koszar fortu (śródszańca) oraz rozpoczęto budowę czoła, barków i szyi fortu.
- w 1839 r. ukończono budowę czoła fortu Winiary, a przez następne trzy lata budowano przeciwskarpę fosy.
Ogromna ilość cegieł konieczna do budowy umocnień wytwarzana była w trzech cegielniach królewskich: cegielni jeżyckiej, cegielni na Ratajach oraz w Żabikowie. Znaczne jej ilości dostarczano również Wartą z Gorzowa Wielkopolskiego i Psarskich. W 1839 ukończono pierwszy etap budowy twierdzy, który obejmował dotąd jedynie fortyfikacje położone na północy, północnym wschodzie i wschodzie miasta.
W marcu 1840 porzucając wcześniejsze projekty rdzenia twierdzy z lat 1828-1830, rozpoczęto drugi etap budowy według nowego projektu. W tym czasie roczny budżet budowy wynosił 300 000 talarów, a pracami kierował następca Prittwitza Reichel, a następnie w latach 50-tych Lange. Podczas tego etapu prace dotyczyły już również budowy umocnień, które miały okalać lewobrzeżną część miasta od południa i zachodu, a więc m.in. sześciu wielkich kaponier (bastionów) osłoniętych wałami, samodzielnej kaponiery na Grobli; naprzeciw Chwaliszewa, a także bram: Wildeckiej, Berlińskiej, Kundorfskiej, Dębińskiej oraz furty Grobelnej.
W międzyczasie wciąż powstawały dalsze umocnienia prawobrzeżne, których budowę rozpoczęto w połowie lat 30-tych. Do roku 1849 na wschodnim odcinku wybudowano m.in.: fort Reformatorów, fort Rocha, bramę Bydgoską, bramę Warszawską, Kaliską i Warciańską.
Około roku 1850 zrodziła się koncepcja wykorzystania naturalnych właściwości obronnych Ostrowa Tumskiego czego efektem była kompilacja nowych dzieł obronnych ze starymi, powstałymi już w latach 30-tych XVIII w. na północ od katedry. W ich skład weszły m.in. kanały oraz takie dzieła fortyfikacyjne jak reduta Katedralna, Dzieło Katedralne II czy prochownia nr 3 na 51 ton prochu. Prace wykończeniowe trwały tam aż do 1862 r.
