Miasto nad Wartą, stolica regionu, województwa, archidiecezji poznańskiej. Ważny punkt na Szlaku Piastowskim.
Zamek książęcy, a następnie królewski, w Poznaniu zbudowany został na wzgórzu w obrębie murów miejskich w zachodniej części lokowanego w 1253 r. miasta, na tyłach zachodniego bloku zabudowy przyrynkowej. Jego założenie datuje się na lata 70.-80. XIII w. i łączy z osobą księcia Przemysła II. Tego okresu dotyczy również smutna legenda o Ludgardzie - żonie Przemysła.
Wzniesione wtedy zabudowania koncentrowały się w południowo-zachodniej części wzgórza, nazwanego w późniejszym okresie Zamkowym, a obecnie Wzgórzem Przemysła. Postawiona tam została potężna, murowana z cegieł na kamiennych fundamentach, wieża założona na kwadratowym rzucie o wymiarach 11 m x 11 m. Łączyła się ona z murem obwodowym przebiegającym wzdłuż zachodniej linii wzgórza oraz z jego południowym odcinkiem, gdzie zlokalizowana została brama wjazdowa, ujęta przypuszczalnie wieżą bramną i poprzedzona mostem.
Przypuszcza się, że mury otaczały wzgórze od północy, zachodu i południa, natomiast jego wysoki stok wschodni chroniony był zapewne wałem ziemnym oraz umocnieniami drewnianymi. Mur od tej strony zbudowany został dopiero w XIV w. Należy sądzić, że zabudowa wewnętrzna była w tym czasie drewniana, a pomieszczenia mieszkalne znajdowały się na górnych kondygnacjach wieży. Prowadziło do nich wejście umieszczone wysoko ponad poziomem terenu, dostępne zapewne zewnętrznymi schodami lub gankiem z muru obwodowego.
Zamek, jako rezydencja książęca i królewska, odwiedzany był niejednokrotnie, jak wynika z przekazów, przez władców Polski. Jednocześnie jednak pełnił funkcję siedziby najwyższych urzędników królewskich na tym terenie, kolejnych starostów generalnych Wielkopolski. W czasach Kazimierza Wielkiego, w linii murów na północnym skraju wzgórza zbudowana została czworoboczna wieża mieszkalna o wymiarach 13 m x 15 m, mająca po trzy pomieszczenia na każdej kondygnacji i studnię w narożu. Prawdopodobne, że również wtedy wzdłuż zachodniej kurtyny murów wzniesiony został dwukondygnacyjny, główny budynek zamkowy mieszczący, obok innych wnętrz, dużą reprezentacyjną salę. W sali tej – jak wynika z przekazów – odbywały się uroczystości królewskie, jak m.in., spotkanie Kazimierza Wielkiego z królem Czech Janem Luksemburczykiem w 1337 r., wesele królewskie po ślubie z Adelajdą Heską i jej koronacja w 1341 r. Liczne były wizyty Władysława Jagiełły, królowej Jadwigi, Kazimierza Jagiellończyka czy Jana Olbrachta, który przebywał niemal rok w Poznaniu. Tutaj też Jan Olbracht przyjął w 1493 r. hołd pruski od Wielkiego Mistrza Zakonu Krzyżackiego Hansa von Tieffena.
Przekazy z XVI w. odnotowują zły stan zabudowań zamkowych. Pewne prace przy ich odnowieniu podjął przed 1535 r. ówczesny starosta generalny Łukasz Górka, lecz już w 1536 r. zamek został zniszczony podczas wielkiego pożaru, który objął niemal całe miasto. Do odbudowy i restauracji budowli przystąpił kolejny starosta generalny, Andrzej Górka. W czasie tych prac, przeprowadzonych w latach 1536-1551, przy wykorzystaniu znacznej część murów poprzedniego założenia, wzniesiona została ceglana, podpiwniczona, trzykondygnacyjna budowla zwieńczona czterema poprzecznymi dachami o schodkowych szczytach. Być może również wtedy do elewacji zamku od strony dziedzińca dobudowano potężne przypory (odkryte podczas prowadzonych w ostatnich latach badań archeologicznych), na których wsparto arkadowe ganki komunikacyjne, co nadało renesansowy wyraz oglądanej od tej strony budowli.
